ÖN TÜRKLERİN AYAK İZLERİ

KARAMANOĞULLARI COĞRAFYASINDA ÖN TÜRKLERİN AYAK İZLERİ
ÖN TÜRKLERİN AYAK İZLERİ Karamanoğulları Devletinin izlerini sürerken yıllardır karşıma hiç ummadığım yerlerde Ön Türkler çıkıyordu. (Bu yazıtlardan yüzlerce var.)
Bir bölgenin ya da bir etnik unsurun tarihini araştırırken yazılı belgelerin bulunmadığı durumlarda, tarih, arkeoloji, dilbilim ve bu bilimlere yakın alanlarda çalışan araştırmacıların en çok başvurdukları ve faydalandıkları belgeler EPİGRAFİK belgelerdir.
Epigrafi sözlük anlamın: Taş veya maden gibi dayanıklı maddeler üzerine yazılmış kayıtları inceleyen ve tarihe yardımcı olan eski yazıtlar bilimi.
Üzerine yazmak, kaydetmek anlamına gelen 'Epigraphein' fiiliyle yazıt anlamına gelen 'Epigraphe' sözcüklerinden gelir. Türkçeye yazıt bilgisi ya da yazıt bilim olarak çevrilmiş olan Epigrafi taş, metal, tahta, mermer, seramik gibi kalıcı ve sert maddeler üzerine eski Yunan ve Latin dillerinden birisi ya da ikisiyle yazılan yazılarla -sikke hariç- uğraşan bir bilim dalının adıdır. Epigrafi bilimiyle uğraşanlara Epigraf denir.
Bu konu benim ilgilendiğim alan olmamasına rağmen Karamanoğullarının kuruluş ve yerleşik düzene ilk geçtiği bölgelerde çokça bulunması beni epey düşündürmüştür. Okuduğum kitaplarda, araştırdığım tüm kaynaklarda ortak bir bilgiye rastladım. Hayretim bu şekilde çoğaldı. Tabii heyecanımda arttı.
Bu bilgileri genelde konunun uzmanları dostlarımla paylaşırım. Birçok yerleri tescil ettirdiler. Araştırmalarımda her seferinde yeni bulduğum gördüğüm yerler için söyledikleri tek şey; “buralardan kimseye aman haaa bahsetme çok önemli”. Haklılar da. Tarih düşmanları çok, sanki dedeleri vasiyet etmiş gibi antika avcıları bölgeyi tarumar ediyorlar.
Eski eser kaçakçıları beni pek sevmezler; daima şikâyet ettiğimden olsa gerek. Birde tarihin akışını değiştirmek isteyenler var. Tüm tarihi kaynaklarda ismi geçen yerleri, kendi menfaatleri için ismini bir gecede oldu bittiğe getirerek değiştirenler ve buna göz yumanlar.
Buna bir örnek vermek isterim. Yellibel Geçiti” ismi neden aslından uzaklaştırıyor.
Tüm tarihi kayıtlarda Yellibeli Geçidi (Tarih de ki diğer adı Gök Geçit) İç Anadolu bölgesinde yer almakta olup, Karaman iline bağlıdır. Yellibeli Geçidi bağlı olduğu Karaman iline 50 kilometre mesafe uzaklıktadır. Yellibeli Geçidi haritası konumu 36.8011 enlem ve 32.9169 boylam olarak haritada gösterilmektedir.
Karamanoğulları Tarihinde çok önemli bir yeri olan bu geçit Evliya Çelebinin Seyahatnamesinin 9 ncu cildinde kısaca şöyle bahsedilir;
TEKEÇATI AYKADIN SUYU/NEHRİ AYKADIN “Aladağdan (Yellibel) gelip Silifke yakınlarında Akdenize (dökülen Göksu ırmağına Narlıca altında) karışır. Bu nehri (Tekeçatında ki)tek gözlü köprüden geçtikten sonra Aykadın hanına varılır. Aykadın hanı içine 500 atlı misafirin sığabildiği büyük bir mağaradır. Mağaranın ağzına kemerli bir kapı yaparak han yapılmıştır. Buradan çıktıktan sonra, etrafı yalçın kayalarla ve şahin yuvalarıyla çevrili yolları geçtikten sonra Kamış boğazına vardık.”
ÖN TÜRKLERİN AYAK İZLERİ
TELLİ BEL VE GELENDİ HANI/YELLİBEL İHSANİYE “Allaha sığınırız! Hiçbir güvenliği olmayan yollardır. Bu arada hiç köy ve belde yoktur. Orman ve araları karlı koca kayalar arasında dokuz saat gittikten sonra Ardıçlı ve Çamlı bir dere içinde Keyhusrev yapısı, Gelendi Hanına (İhsaniye) vardık. Akşam olunca bu küçük hanın kapılarını kapattık ve hizmetçilerimle beraber silahlanmış bir halde hiç uyumadan sabahladık.” Demektedir.
Şikari’nin Karamannamesi adlı eserinde de yöre hakkında geniş bilgi verilmekte olup Fatih Sultan II Mehmet’in komutanı Gedik Ahmet Paşa ile olan savaşın Yellibel’de başlayıp Ermenek Sultan Alanı Keben başında ve son olarak da Ermenek Görmel Köyünün yukarısında ki Mennan Kalesinde üç yıl savaştıkları bildirilmektedir. Sonuçta Ermenek Emiri Karamanoğlu Pir Ahmet Bey’in yenilgisi ile (1476-1478) Pir Ahmet Bey’in bayrağı, alemi, karısı iki kızı ve hazinesi Osmanlı kuvvetlerince İstanbul’a götürülmüştür.
Karamanoğullarının atası Nure Sofi'nin oymağının bu konuda bir bildiği vardır diye daima aklımda da bir soru işareti vardı. Neden Ön Türklerin yaşadıkları yerleri genelde mesken tutmuşlardı? Nihayet cevabını almaya başladım herhalde. Herakly Kalesini boşuna alıp yerleşik düzene geçmemişler demek ki.
Orta Asya steplerinde gördükleri EPİGRAFİK yazıtları mı takip etmişlerdi. Yoksa önceden haberdar mı edilmişlerdi. Bu tip yazıtlar Karaman İli coğrafyasında epeyce var.
Nerelerde deseniz tahrip edileceği korkumdan söyleyemiyorum. Bulduklarımı konunun uzmanı arkadaşlarımızla birlikte tescil ettiriyoruz. Ama şunu açıklıkla ifade edebilirim ki; tozlu raflarda kalmış Karamanoğulları Tarihi yakın zamanda tozu silkelenmiş olarak gün yüzüne çıkacak. Az kaldı.
Şerafettin GÜÇ
Karamanoğulları Tarihi Araştırmacısı Yazar