Kanser hem dünyada hem de ülkemizde sebebi bilinen ölümler sıralamasında kalp ve damar hastalıklardan sonra ikinci ölüm sebebi olması açısından önemli bir halk sağlığı problemidir. Özellikle ortaya çıkışının önlenebildiği, taramalarla ölümün yok edilebildiği ve erken tedavinin yaşam kalitesine çok şey katabildiği kanser türlerini göz önüne alırsak korunmanın önemi artmaktadır. Ülke genelinde yılda yaklaşık 170.000 kişiye kanser teşhisi konulmaktadır. Kanserli olguların yaklaşık üçte ikisi erkeklerde görülmektedir. Bölge ya da şehirlerimiz arasında kanser sıklığı açısından anlamlı farklılıklar yoktur. Bununla beraber, ülkemizdeki kanserlerin önemli bir kısmı sigara ve obesite ile ilişkilidir.
Doğru korunma stratejileri ile kanserlerin üçte biri önlenebilir. Çevresel etkenler kanser oluşumunun %90-95’inden sorumludur. Kötü beslenme, sedanter yaşam, tütün kullanımı, alkol kullanımı, güneş ışığının zararlı etkilerine maruz kalma gibi kanser oluşumunda etkisi olan çevresel etkenlerin kontrol altına alınması ile kanser görülme sıklığı azaltır. Dolayısıyla sağlıklı yaşam davranışları ile kansere karşı korunabilir, tarama programlarına katılarak erken teşhisle yaşam süremizi uzatabiliriz.
Toplumun kanser konusunda farkındalığını eğitim yoluyla artırmak, Kanser de Erken Teşhis ve Taramayı yaygınlaştırmak, Kanser kontrolünde yeni modeller oluşturmak, Önlenebilir kanserleri toplumdan yok etmek, taranabilir kanserleri mortalitesini azaltmak amacıyla İlimizde 27 Ocak 2009 tarihinde (KETEM ) Kanser Erken Teşhis, Tarama ve Eğitim Merkezi kurulmuştur. KETEM’lerde yürütülen Erken Teşhis ve Tarama faaliyetleri kapsamında ve açılışından bu tarafa yapılan işlemler şu şekildedir:
Klinik Meme Muayenesi Sayısı: 9.297
Çekilen Mamografi( Röntgen Filmi) Sayısı: 6.196
Alınan Pap-Smear Sayısı: 7.492
Meme Ultrasonografi Sayısı: 2.220
Jinekolojik Muayene Sayısı: 7.983
Gaitada Gizli Kan Testi Sayısı: 851 gibi faaliyetler yapılmaktadır. KETEM’lerin en önemli amaçları toplumda kanser konusunda farkındalık yaratmak, yüz yüze eğitimlerle kişileri korunma yöntemleri, tarama programları hakkında bilgilendirmektir Evet sağlıklı bir yaşam sürerek ileriki yıllarda kansere yakalanma riskinizi azaltabilirsiniz.
Kanserin artan önemi ve maliyeti, kanserin önlenmesi, erken tanı ve tarama faaliyetlerini ön plana çıkartmaktadır.
KENDİ KENDİNİZİN BEKÇİSİ OLUN
Önce kanserden korkmamayı öğrenmeliyiz. Korku doktora gitmeyi önler ve hastalığın iyileştirilmesini engeller. Hastalık belirtilerini yorumlamak yalnızca doktorların görevidir. Kanserin belirtilerini bilmek bu belirtilerin herhangi birini hissettiğimizde derhal doktora başvurmak şarttır. Hiç rahatsızlık duymasak da yılda bir kez mutlaka genel kontrolden geçmeliyiz. Kanserin iyileştirilir bir hastalık olduğunu unutmamalıyız. İyileşme oranı kanserin erken teşhisi ile doğru orantılıdır
Kanserin Nedenleri?
Kanserin sebebi henüz kesin olarak bilinmemektedir. Kanser hastalığı için iki grup risk faktörü vardır. Kanser için risk faktörleri yaşam şekillerine, yaşa, cinsiyete ve aile öykülerine bağlı olarak değişir. Bir başka risk grubu ise çevresel faktörlerdir
1-Sigara, Alkol Kullanımı
2-Uzun süre ve tehlikeli saatlerde güneş altında kalma
3-Aşırı dozda röntgen ışınına maruz kalma,
4-Bazı kimyasal maddeler (katran, benzen, boya maddeleri, asbest v.b.)
5-Bazı virüsler
6-Hava kirliliği
7-Kötü beslenme alışkanlığı
8-Radyasyona maruz kalma.
Dr.Ali Rıza ALTUNSOY
Halk Sağlığı Müdürü
