TAŞELİ KELİMESİNİN KÖKENİ
Merkezi Ermenek olan, Ermenek’ten geçen Göksu’nun milyonlarca yıldır oluşturduğu
vadinin kayalık etrafına Taşeli denmektedir.
Rakımı yer yer 2500 metreye ulaşan yaylaların araları Göksu’ya dikine dökülen derelerle
zaman zaman geçit vermez şekilde kanyonlarla ayrılmış olan Taşeli’nin batısını Sarıveliler,
doğusunu Silifke oluşturur.
Taşeli: İç il karşılığı olan Dış İl terkibinden bozma değildir. Taş ve ili kelimelerinin
birleştirilmiş şeklidir. Zira Ermenek’in kendisi de tarihte İçi İl merkezi olmuştur. 1
Malum olduğu üzere Taşeli bölgesinin antik çağdaki adı Taşlık Kilikya’dır. Bunun
Latince yazılışı Kilikia Trakheia’dır.
Taşın Osmanlı metinlerinde Farsçadan giren karşılığı “seng” ve ülke anlamına gelen sitan
kelimesiyle terkibi Sengistandır ve taşlık yurt demektir. 2
Ermenek ve Taşeli için Sengistan kelimesinin kullanıldığı bir belgeden:
“Yıllarca Diyarbakır’da vezir, eyalet mutasarrıfı ve genel valilik yaptıktan sonra kendi
doğum yeri olan Ermenek’te, ikamete mecbur edilince birkaç yıl dayanabilip sonra kaçmak
için padişaha yalvaran devlet adamlarına şahit olmuştur bu tarih.
1818 yılında Ermenek’e Sengistan / Kayalar beldesi diyen ve Sengistan halkını idare
etmekte zorlandığını ifade ederek burada kalmak istemeyip başka yere tayinini isteyen ve bu
konuda padişaha yalvaran bu vali: Eski Diyarbakır Valisi Zeynel Abidin Paşadır.” 3
Karamanoğullarının atası Nure Sofi’nin Ermenek’i Fethini anlatan bir tarih kitabında
aynen şu şekilde geçmektedir:
“Sultan Alâeddin zamanında Anadolu Türkleri Moğol kavmi şerrinden kaçıp Ermenek
civarında yerleşmişler idi yani Taşeli ve Varsak kalesi kefere zaptında idi. Ermenek’e
Moğollardan kaçan Türklerin başında Nure Sofi vardı. Büyük oğluna Karaman derlerdi.
Bir gün Ermenek’te kurulan bir panayırda toplanmış olan kâfirleri ansızın bastı ve
cümlesini kılıçtan geçirdi. Onların elbiselerini kendi ve askerine giydirdi. Sonra akşam
karanlığında panayırdan gelen kâfirler süsü vererek kaleye daldılar. Bu hile ile Ermenek
kalesini aldı. Sonra Nure Sofi oğlu Karamanı bu hadisini beyan için Konya’ya gönderdi.
Sultan Alâeddin’in elini öptü, o da çok memnun olup özel kıyafet giydirdi ve kılıç kuşattı ve
Ermenek sancağını Karamana verdi.
Nure Sofi ve oğlu Karaman Bey ömürlerinin sonuna kadar Ermenek ve Taş ilinde
yaşadılar.” 4
1 1845 Ermenek ve Köyleri Hane Mal Varlıkları Sh 132 (Mükremin Kızılca / Çimke Yayın Evi 2019)
2
3 1830 Ermenek Nüfus Kayıtları Sh 170 / Mükremin Kızılca / Ermenek Belediyesi / 2018
Burada 350 yıl önce yazılan “Tacü’l-mülük” adlı tarih kitabının “Karamanoğulları”
bölümünde iki kelime ayrı ayrı Taş İli yazılmaktadır. Bu da taş ili ve ülkesi kelimesinin
Farsçası olan Sengistan demek olup bu kelime de Osmanlı belgelerinde sık sık geçmektedir.
