Prof. Dr. Metin ERGUN beyin bir kitabı elime geçti. Bir solukta okudum.
YouTube kanallarında bu konuda ne kadar çok paylaşım varmış meğerse.
Epey seyrettim gülmekten karnım ağrıdı. Kültürümüzün bir parçası olarak
kabul ettim.
Kavganın sebepleri bakın çok önemli.
“Gelin ve damat yakınlarının 'en çok siz dans ettiniz' kavgası “
“Damadın, köyün gençlerinin alkol taleplerini karşılayamaması”
“Gelin tarafının halay çekmek istememesi kavgası”
“Gelinin annesi neden az ağladı kavgası”
“Damat tarafı neden az silah attı kavgası”
“Bahşişi neden şoför verdi. Damat bahşiş vermesini bilmiyor mu kavgası”?
“Düğün sarmasında dağıtılırken davul neden çalınmadı kavgası”
“Gelin damat düğünden neden erken ayrıldı kavgası”
“Çek develeri deveci yokuşa aman, neden iniş aşağı sürmemiş kavgası”
“Kuaförde benim saçıma fön çekilmedi kavgası”
“Düğünde yan gözle bakılmaz kavgası”
“Muhtarın mahallesinden geçen düğün alayından ayakbastı kavgası”
“Gelin kucağına neden bebek kız aldı kavgası”
“Gelin hanımın kuşağı neden geç bağlandı kavgası”
“Gelin kayınvalidesinin elini öperken neden iki eliyle tutmadı kavgası”
“Düğün öncesi kalın bozma alışverişi sonrası kavgası”
“Düğün öncesi gönderilen kurbanlık koyun neden az süslenmiş kavgası”
“Gelin alma merasiminde damdan atılan testinin kırılmaması kavgası”
“Gelin hanımın ata binerken ve attan inerken çabuk davranması kavgası”
“Gelinin bulunduğu oda dışarıdan neden kilitlenmedi kavgası”
Bunların dahası var.
Hele hele bir kavga varmış valla ben bu yaşımda yeni öğrendim. “Kanlı
Mendil Kavgası” Bunu bippp bippp yaptım.
Evlilik, doğum ve ölüm insanın önemli geçiş dönemlerinden biridir.
Geleneksel kültür, evliliği en önemli geçiş ritüeli olarak kabul etmiştir. Bu
nedenle hem olgu, hem de törensel uygulamalar itibariyle düğün, doğum
ve ölüme göre bünyesinde daha fazla mitolojik öğeler barındırmaktadır.
Diğer pek çok uygulama gibi, düğün kavgaları da mitolojik
kökenlere sahiptir.
Düğün kavgaları genellikle çocukları evlenen “dünür” iki aile veya
akrabaları arasında çıkmaktadır. Bazen de iki ailenin mensubu olduğu
aşiret, oymak veya sülaleler arasında veyahut iki tarafın köylüleri ya da
mahallelileri arasında gerçekleşen kavgalara da şahit olunmaktadır.
Evlilikte kavgalar, genellikle düğünle birlikte başlamaktadır.
Düğünlerde yaşanan bu kavgaların sebebi, kültür kodlarımızla ilgilidir. Bu
sebebi, mitolojik şuuraltında aramak gerekir.
Geleneksel kültüre göre, düğünle birlikte kaos durumu oluşmaktadır. Bu
kaos durumunun göstergelerinden biri, gelin ile damadın karşı taraf için
“yabancı” sayılmasıdır.
Yabancı olarak kabul edilen gelinin yabancılığını gidermeye yönelik
uygulamalarla düğün kavgaları, kaosu ortadan kaldırıp düzeni tekrar geri
getirmeyi amaçlamaktadır.
Mito-poetik görüşe göre, düğünle birlikte düzensizlik başlamakta ve
belli bir süre uyum bozulmaktadır. Bu, geçici bir sarsıntıdır.
Buna göre gelinin baba evinden gelin alma alayıyla birlikte çıkmasıyla
başlayan düzensizlik, ancak genç evlilerin gelinin ailesinin evine çeşitli
hediyelerle dönmesiyle son bulmaktadır. Bu dönüşle birlikte bozulan
harmoni geri dönmekte ve düzen yeniden kurulmaktadır.
Düğün sonrası el öpme geleneği bu düğün kavgalarının maziye
gömülmesi, unutulması demektir.
İncir çekirdeğini dolduracak cinsten kavga bunlar.
Şerafettin GÜÇ
Kaynak: Okumak isteyenler için;
https://www.millifolklor.com/PdfViewer.aspx?Sayi=101&Sayfa=57
Gazi Üniversitesi, Gazi Eğitim Fakültesi, Türk Dili ve Edebiyatı Eğitimi Anabilim Dalı Öğretim Üyesi,
metinergun48@gmail.com
Koşay, Hamit Zübeyr. Türkiye Türk Düğünleri Üzerine Mukayeseli Malzeme, Ankara: Maarif Vekilliği Eski Eserler ve Müzeler
Umum Müdürlüğü Yayınları, 1944. Lvova, E. L., İ. V. Oktyabrskaya, M. S. Usmanova (Çev. Metin Ergun). Güney Sibirya
Türklerinin Geleneksel Dünya Görüşleri. İnsan ve Toplum, Konya: Kömen Yayınları, 2013.
Ataman, Sadi Yaver. Eski Türk Düğünleri ve Evlenme Rit’leri, Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları, 1992.
Başçetinçelik, Ayşe. Adana Halk Kültüründe Geçiş Dönemleri: Doğum, Evlenme, Ölüm, Adana1998 (Yayınlanmamış Yüksek
Lisans Tezi)
Bayram, Parvana. “Nevşehir’in Avanos İlçesi, Üçhisar ve Göreme Beldelerinde Evlilik Merasimleri”, Nevşehir Üniversitesi SBE
Dergisi, 2, 2013
Butanayev, V. Y. “Svadebnıye Obryadı Hakasov v Kontse XIX – naçale XX v.”, Traditsionnıye Obryadı i İskusstvo Russkogo i
Korennıh Narodov Sibiri, Novosibirsk 1987.
Bülbül, Davut. Düziçi’nde Geçiş Dönemleri (Doğum – Evlenme – Ölüm), Niğde 2006 (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi).
