Dünya ve Türkiye'de Orman Varlığı
Dünyanın orman varlığı Birleşmiş Milletler Tarım ve Gıda Teşkilatı (FAO)nun açıklamalarına göre 3 milyar 999 milyon hektardır. Dünyada Kıtasal olarak orman varlıklarını karşılaştırdığımızda en fazla ormanlara Güney Amerika Kıtası sahiptir. Dünya genelinde en fazla orman alanına sahip ilk beş ülke olarak Rusya, Brezilya, ABD, Kanada ve Çin ön plana çıkmaktadır.
Dünyada geçmişten günümüze en fazla orman alanı kaybeden ülke Brezilya'dır. Onu Endoneyza, Mynmar, Nijerya ve Tanzanya izlemektedir. Buna karşılık aynı dönemde en fazla orman alanı kazanan ülkeler ise Çin, Avustralya, Şili, ABD ve Filipinlerd'dir.
Türkiye orman varlığı açısından biraz daha fakir bir ülkedir. Dünya Ülkelerinin orman varlığı sıralamasında ülkemiz 24. Sırada bulunmaktadır. Orman Genel Müdürlüğü (OGM)'nün 2015 yılında yayımladığı Türkiye Orman Varlığı Kitabına göre Türkiye'nin toplam orman alanı yaklaşık 22.621.935 hektardır ve bu alan toplam karasal alanların %29'ine karşılık gelmektedir.
Bu orman alanın %57'si normal kapalı, %43'ü boşluklu kapalıdır (seyrek örtülü veya örtüsüz). Boşluklu kapalı veya bozuk kapalı tabiri; Ağaçların tepe çaplarının Toprağı örtme oranın %10 dan daha az olma durumu demektir. Normal Kapalı Orman tabiri; Ağaçların tepe çatılarının %11-100 oranlarında alanı örttüğü ormanlardır.
Türkiye ormanlarının %43’ü boşluklu kapalı orman alanı olup verimsizdir. Verimsiz orman alanlarının rehabilite edilerek verimli hale dönüştürülmesi önem taşımaktadır. Rehabilite çalışmaları özellikle 2006-2012 yılları arasında yoğunlaşmıştır. 2018 yılında, 45.015 ha alanda ağaçlandırma, 112.273 ha alanda rehabilitasyon, 86.758 ha alanda erozyon kontrolü, 20.518 ha alanda mera ıslahı, 2.468 ha alanda özel ağaçlandırma, 10.102 ha alanda suni tensil çalışması olmak üzere toplam 277.134 ha alanda orman tesis çalışması yapılmıştır.
Ülkemiz Ormanlarının mülkiyeti genel olarak Devlete aittir. Bazı illerimizde özel ağaçlandırılmış küçük ölçekte özel mülkiyetli ormanlarda bulunmaktadır. Bir yerin orman sayılabilmesi için en az 3 hektarlık orman alanına sahip olması gerekmektedir. Türkiye Ormanlarının Kullanımı ,işletilmesi, iyileştirilmesi ,bakım çalışmaları , Ağaçlandırma çalışmaları ,Odun hammaddesi ve Orman ürünlerinin Ekonomiye kazandırılması gibi bir çok konu hakkında söz sahibi ve tek yetkili kurum, Tarım ve Orman Bakanlığı Bünyesinde Kamu Tüzel Kişiliği Bulunan Orman Genel Müdürlüğü (OGM) dir. Orman Genel Müdürlüğünün Taşra Teşkilatlanması kapsamında 28 adet Orman Bölge Müdürlügü vardır. Her Bölge Müdürlüğününe bağlı Orman İşletme Müdürlükleri ve İşletme müdürlükleri bünyesinde Orman İşletme Şeflikleri vardır. İşletme Şefliklerinin İdari Amiri Orman Mühendisleridir. Ormanların Korunması ,Bakımı ve Üretim Çalışmaları gibi yapılan bir çok iş Orman Muhafaza Memurları ve Orman Şefi tarafından yürütülür.
Devletimiz son yıllarda özel ağaçlandırma konularına ağırlık vermiş, bu konuda yeni yönetmelikler yayınlamıştır. Her yıl 21-24 Mart tarihleri Dünya Ormancılık Haftası olarak kutlanmaktadır. 11 Kasım Günüde Milli Ağaçlandırma günü olarak kabül edilmiştir.
Türkiye'de orman alanlarının coğrafi bölgeler göre dağılımı da homojen değildir. Ülkemizde bölgesel olarak en fazla ormanlar Batı Karadeniz Bölgemizde Kastamonu, Karabük,Zonguldak ,Bartın,Bolu,Düzce illerinde yoğunlaşmıştır.Bunun dışında Doğu Karadeniz,Akdeniz,Ege ve Marmara bölgelerimizde özellikle de kıyı kesimlerde Dağların Denizlere bakan kısımlarında orman varlığı iç kesimlere göre biraz daha yoğundur, buna karşılık İç Anadolu, Doğu Anadolu ve Güneydoğu Anadolu bölgelerimiz ormancılık açısında yoksul alanlar olarak düşünülebilir.
Türkiyede orman ağaçları ibreli ve yapraklı türler olarak iki kısma ayrılır. İbreli türler Dört mevsim yeşil kalabilen yapraklarını güz döneminde tamamen dökmeyen ağaçlardır. Yapraklı Ağaçlar ise vejatasyon dönemi sonunda yaparaklarını dökerek bahar döneminde ağaça su yürümesine paralel olarak tekrardan yapraklanan türlerdir. İbreli türlerden ülkemizde en fazla Kızılçam yayılış gösterir. Kızılçam dışında Karaçam,sarıçam , fıstık çamı,Sahil çamı türleri ve Göknar ,ladin , ardıç,sedir,selvi ,porsuk, gibi ağaç cinsleri ve bunların türleri bulunur. Yapraklı ağaç türlerinden ise ülkemizde en fazla Meşeler mevcuttur. Meselerin 18 türü bulunmaktadır. Bu türlerin dışında Çınar Kayın,Gürgen ,Kavak , söğüt, karaağaç, akça ağaç ,kızıl ağaç, dişbudak,kestane vb türler bulunmaktadır.
Ülkemizde Ormanlar bazı yerlerde tek bir türün bulunduğu saf ormanlar olarak bulunurken bazı bölgelerde birden çok türün karışık bulunduğu heterojen ormanlar olarak bulunur.