Karaman’ın Ermenek ilçesi, doğasıyla yine gurur kaynağımız oldu. Dünyada sadece burada yetişen yeni bir bitki türü keşfedildi. Adı Ermenek borcağı olan bu bitki, baklagiller ailesinden ve “borcak” grubuna ait. Bilimsel adı ise Genista ermenekensis olarak kayıtlara geçti.
Keşfi yapan isim, Selçuk Üniversitesi’nden emekli Prof. Dr. Ahmet Duran. Üç yıl boyunca süren zorlu çalışmaların sonunda, bu yeni türün makalesi uluslararası bir dergi olan Phytotaxa’da yayınlandı.
Prof. Dr. Duran, “Ermenek borcağının Atina yakınlarında Parnasos Dağı’nda yetişen bir borcak türüne yakın olduğunu tespit ettim. Atina’da yaşayan meslektaşım Prof. Dr. Theophanis Constantinidis ile 2024 yılında iletişime geçtim. Parnasos Dağı’ndan Ermenek borcağına en yakın bitkinin örneklerini toplayarak bana gönderdi. Karşılaştırmalı incelemeler sonucunda Ermenek borcağının bilim dünyası için yeni bir tür olduğuna karar verdik” diye konuştu.
Bitki, sadece Ermenek’e bağlı Görmeli köyü çevresinde bulunuyor. Bu yüzden adına ilçemizin ismi verildi. Göksü Vadisi’nde, kızılçam ormanlarının altında, makilik alanlarda, tarlaların ve zeytinliklerin kenarlarında, 1000-1200 metre yükseklikte büyüyor. Çalı şeklinde, dikenli, yaklaşık 55 cm boyunda ve büyük öbekler halinde görülen gösterişli bir tür.
Prof. Dr. Duran, “Bitkinin yetişme ortamı çevresindeki tarım alanları, yerleşim yerleri, yeni yolların açılması, hayvan otlatması, yangınlar ve ormanların kesilmesi gibi olumsuz çevresel etkilerin baskısı altındadır. Yeni türün alanda yaklaşık 700 bireyi bulunmaktadır. Ülkemizin dar yayılışlı endemik türlerinden birisi olup dünyada yalnızca bu alanda yetişir. Dünya Doğayı ve Doğal Kaynakları Koruma Birliği’nin (IUCN) kriterlerine göre kritik, çok tehlikede kategorisinde yer alır. Bu bitkinin doğada tükenme riski aşırı derecede yüksektir ve Ermenek borcağı öncelikli korunması gereken türlerimizden birisidir” diye konuştu.
Akdeniz iklimine çok iyi uyum sağlayan bu bitki, yapraklarını döken ve sert dikenli bir çalı. Üstelik şifalı yönleri de var. Borcak türleri genel olarak sigara bırakmaya yardımcı oluyor, idrar söktürüyor, kabızlığı gideriyor, safra üretimini artırıyor, cilt sorunlarına iyi geliyor, kalp ritmini düzenliyor, doğumu kolaylaştırıyor, antioksidan etkisi gösteriyor ve ödem atıyor.
Ayrıca süs bitkisi olarak kullanılabiliyor, arılar için mükemmel bir bal kaynağı, toprak erozyonunu önlüyor, boya yapımında işe yarıyor, toprağa azot bağlıyor ve meralara katkı sağlıyor.
Prof. Dr. Duran, “Borcak türleri, sigara bağımlılığı tedavisinde, idrar söktürücü, kabızlık giderici, safra artırıcı, cilt hastalıklarının tedavisi, kalp ritminin düzenlenmesi, doğum kolaylaştırıcı, antioksidan ve ödem giderici gibi faydalı etkilere sahiptir. Ayrıca süs bitkisi, arıcılıkta bal bitkisi, erozyon kontrolü, boyacılık, toprağa azot bağlanmada ve meralar için önemli ekonomik değerleri olduğunu söyleyebiliriz” dedi.
Ermenek’in bu nadir bitkisi, hem ilçemizin doğal zenginliğini gösteriyor hem de korunması gerektiğini hatırlatıyor. Doğaseverler ve ilçemiz halkı olarak bu güzelliğe sahip çıkalım!
