GARGARA MUHTARI RIZA EFENDİNİN ERMENEK’E HABERİ
1920 Ermenek’te Yaşanan Olaylar
4. bölüm
ERMENEKTE HÜKÜMET VE HAPİSHANE BOŞALIYOR!
Ekim ayının ortalarında Hadim halkından 300 – 400 kişinin Nevahi (Halimiye
merkezli nahiye) köylerine geldikleri, Başdere’deki eşkıyaya haber göndererek
bir araya toplandıkları ve Ermenek’i işgal edecekleri haberi duyuldu.
Bunun üzerine Ermenek eşraf ve ayanı toplanarak mahkemece tayin edilecek
zatlardan bir nasihat heyeti oluşturulması ve isyan ve işgalden vazgeçirmek için
gönderilmesi karara bağlandı.
Tam bu heyet gideceği sırada, gece yarısı Başköy’den ve Hadim Pirlü Kanda
(Taşkent) nahiyesinden; Vaiz Ali Zade, Ahmet Fati ve Latif Ağa Zade Hacı
Efendi imzalarıyla Ermenek eşrafından bazı zatlara bir mektup geldi. Mektupta
şöyle yazıyordu:
“Bizim Nevahi’de toplanmaktan amacımız, kuva-yı milliyeyi lağvederek halkı
zulümden kurtarmaktır, Ermenek eşrafıyla da bir araya gelip bu hususu
görüşmek istiyoruz.”
Bunun üzerine Nahiyeye (Halimiye – Tepebaşı) gidecek on kişiden oluşan
Nasihat Heyeti (Asileri ikna için vaiz ve müderrislerden seçilen yetkili kişiler)
Gargaraya doğru hareket emri beklemektedirler.
18 Ekim 1920 Pazartesi günü sabah namazı vaktinde Keben başından tüfek
atılmaya başlanınca herkes ne olduğunu anlamaya çalışıyordu. Bu arada yaylaya
gitmek için yola çıkanları ileri salmadıklarından geri dönmüşlerdi. Bu yaylacılar
tüfek atanların asiler olduğunu haber verdiler.
Bunun üzerine Kaymakam Nazım Bey ve hükümet erkânı hükümet konağını
terk ederler bir yerlere gizlenirler.
Onların ardından da jandarmalar silahlarını yerlerine bırakıp elbiselerini
değiştirerek büsbütün firar ederler.
Kaymakam Nazım Bey ve görevliler hükümete varamıyor, çarşıda esnaf
dükkânları açamıyordu. Herkesi bir telaş sarmıştı.
Bu arada hükümette kimse olmayınca hapishanedeki mahkûmlar kapıları kırarak
firar etmişlerdir.
GARGARA MUHTARI RIZA EFENDİNİN ERMENEK’E HABERİ
Nasihat Heyeti Gargaraya gittiler.
Burada Nahiye Müdürüyle beraber toplanan Başdereli asilere gereken nasihatleri
vermek üzere bu heyeti yanlarına yanaştırmadıkları gibi öğütlerini de kabul
etmiyorlarmış.
iki saat sonra Gargaradan bir özel adam gelip bu akşam gece Hadim
nahiyesinden ve aşiretinden iki bini aşkın kişi Nevahi Nahiyesinden ileri
gelenlerle nahiye müdürü beraberinde toplanan halk ve Başdereli eşkıyalar
köyümüze geldiler.
Gece Ermenek’i basmak üzere geleceklerdi. Muhtarımız Rıza Efendi, şimdi
gece varılsa karı kız çoluk çocuk telaş ve korkuya kapılırlar, sabahleyin varalım,
münasibi budur, diye kafalarını karıştırınca hepsi buna muvafakat eylediler.
Gargara muhtarı (1948’e kadar Gargara muhtarlığı yapan merhum Sofu Güneyin
babası, Eski belediye başkanlarından Şükrü Güneyin dedesi) Rıza Efendi de
gece Ermenek’e bir adam göndererek hükümet yetkililerini haberdar etti.
(DEVAMI VAR)
Kaynak: Remzi ve Mehmet Tüzün’ün babaları Ermenekli Hüseyin Ağanın
tuttuğu notlar.
Belgeler: Osmanlıca olarak Dr. Alaeddin Atalık’ın babası merhum Vacit Atalık
Sadeleştiren: ا ب ج ile ABC arasında köprü, Arşiv uzmanı – Gazeteci – Yazar:
Mükremin Kızılca
