Kereviz (Apium graveolens) Tıbbi özellikleri

Prof. Dr. Haydar ÖZTAŞ

Bugün bölgemizde pek bilinmeyen ve tüketilmeyen kerevizin sağlığımız bakımından önemini
kısaca siz sevgili hemşerilerime özetleyeceğim. Bölgede bir şekilde üretimini yapılması ve
bölge halkına tanıtılmasının faydalı olduğunu düşünüyorum.
Kereviz (Apium graveolens), maydanozgiller Apiaceae familyasının bir üyesi olup, ülkemizin
sahil bölgeleri özellikle bu bölgelerin çukur ve sazlık kesimlerinin yerli bitkisi olarak kabul
edilir. İki senelik bir bitki olup, boyu bir metreye kadar uzayabilir ve çiçekleri krem rengine
yakın beyaz renkte, 2–3 mm çapındadır.
Eski Yunan uygarlığınca iyi bilinen bir bitki olan kerevizin besin olarak insanlar tarafından
üretildiğine dair ilk bulgulara Ege adalarında rastlanmıştır. Homeros'un İlyada destanında
birkaç yerde bahsedilmektedir.
Kereviz genellikle zeytinyağlı yemeklerde tercih edilen, bunun yanında salatası, dolması, çorbası ile
yaygın şekilde tüketilen bir sebzedir. Kereviz tohumları tatlandırıcı baharat olarak kullanılır. Kerevizin
yaprak ve saplarında yer alan vitaminler ve mineraller sebebi ile mideyi kuvvetlendirdiğini, iştah açıcı
olduğu bilinmektedir. Bitkinin taze yaprakları, güneşsiz ve havadar bir yerde kurutularak havanda
ezilip toz haline getirilirek ve yemeklere çeşni vermesi için kullanılabilir. Tohumları da aynı şekilde
kullanılabilir.
Bitkide bulunan fitokimyasalları ve bunların sağlık bakımından önemini aşağıdaki gibi özetlemek
mümkündür;
Bitkide fitokimyasal olarak aktif maddeler; limonen, selinen, frocoumarin glycosidler, flavonoidler,
vitamins A ve C.
 Özsuyu ödem atıcı, romatizmalarda etkili, gut, kronik akciğer hastalıklarında etkilidir.
 A, B1, B2, B6, C, E, K, P vitaminleri, demir, kalsiyum, fosfor, magnezyum ve çinko
bakımından zengindir.
 İçerdiği apiol essentil yağ asiti sebebi ile antiseptik özelliğe sahiptir.
 Köklerinden elde edilen yağ cinsel gücü artırıcı özelliğe sahiptir.
 Çiğ veya çayı yapılarak içilebilir.
 Tohumları kan temizleyici ve romatizma tedavisinde etkilidir.
 Kokusu içerdiği phthalid türevi fitokimyasallardan kaynaklanır. Yaprakları mineral ve
antioksidantlar bakımından zengindir.
 Antioksidan özelliği nedeni ile hücrelerde ortaya çıkan ve kanser oluşumunu tetikleyen
serbest radikalleri etkisiz hale getirir Bu nedenle tümör oluşumun ve kansere yol açacak
hücrelerin gelişimini engeller. Ayrıca kalp damar hastalıklarının tedavisinde de etkilidir.
 Yabani kereviz aramatik acı bit bitki olup, kan basıncını düşürür, sindirimi kolaylaştırır,
rahimi uyarır ve enfeksiyonlara karşı etkilidir.
 Bronşit, karaciğer, dalak hastalıklarının tedavisi amacıyla kullanılır. Romztizma ağrıları
üzerinde etkilidir.
 Hamile kadınlar tarafından kullanılmamalıdır.
 Yabani kereviz huzursuzluğun giderilmesi, histerinin tedavisi, uyku düzeni için faydalıdır.

 Bitkiden elde edilen essentiyal yağlar merkezi sinir sistemi üzerinde sakinleştirici etkiye
sahiptir. Bitkide bulunan bazı bileşenler kas gevşetici, sakinleştirici ve bipolar bozukluk,
nöropatik ağrı gibi durumların önlenmesinde ve tedavisinde etkilidir.
 Romatizma ve böbrek şikâyetlerinin tedavisinde etkilidir.
 Yüksek tansiyonun tedavisinde etkilidir.
 Olgun tohumları ve kökleri diüretik, adet söktürücü, gaz giderici, uyarıcı , sinir sistemi
üzerinde sakinleştirici etkiye sahiptir
 Bitkinin tohumları antikkanserojenik etkiye sahiptir.
 Kökleri taze ve kuru olarak kullanılabilir. Yabani kereviz çağlar boyunca tedavi amacıyla
kullanılmıştır.
Sağlık ve mutluluk sizlerle olsun…..