ERMENEK FETHİ

 

 

DOĞRUDAN DOĞRUYA

Mustafa  ERTAŞ

GAZETECİ ARAŞTIRMACI YAZAR

8.3.2012 SELÇUKLU / KONYA

GSM: 05058743303

 

 

     Karamanoğlu tarihinin bir bölümünü şair ŞİKARİ” nin kendi dilinde olduğu gibi siz okuyucularımıza sunuyoruz.

 

                                    ŞİKARİ “ nin

                      KARAMANOĞULLUAR TARİHİ

                             (Ermenek’in Fethi)

 

Öz olarak: Şikarı Tarihi: Karamanoğulları, Selçuk, Eşref, Erdana, Germiyan, Hamit, Aydın,

Menteşe, Sahip Ata, İsfandiyar, Zülkadir oğullarıyla o zamanlar Anadolu’ da İlhani’ lerin bakiyesi Mogol aşiret Beylerinden, Timur istilasıyla Yavuz Sultan Selim’ e kadar; Osmanoğulları devrinden bahsetmektedir. Karamanoğulları 227 yıl hüküm sürmüştür.

( Şikari’ den sayfa 5 ).

   Şikari: ( Ahmet) Av meraklısı olduğu için ‘Şikari’ adını alan ‘Ahmet’ Osmanlı şairlerindendir. Diyarbakır  defdardarı olup sonra mirliva olan hasan beyin  oğludur. İsmi ahmettir. Ava meraklı  olduğundan  ŞİKARİ   diye şöhret bulmuştur. Derviş meşrepli  hoş tabiatlı bir adamdır hicri   912   yılında vefat etmi,ştir(  şikari tarihi  s. 14-15).

Ravi eyder Firdevsi  şahnamesini  sultan  Alaeddin  Keykubat  Selçuki görerek  Selçuk  hanedanı  için  dehhani   namşaire   “ şehname-i firdevsi  tarzında 20000 beyitli bir şahname  yazdırmış .

   Karamanoğullarından ( 756) da Konya’ da tahta geçip (38)  sene saltanat sürdükten sonra (794)

Senesinde vefat eden Alâeddin Şahı, bizim tarihlerde ( Ali Bey) diye yazılmıştır. Şair (Dehhani)’ ye Karamanlılar hakkın’ da bir ‘Şahname’ yazmasını emretmiştir. Farisi           

 ( Fars’ça) olarak ( 600) beyit yazdıktan sonra vefat etmekle (Yaricani) namındaki şaire

İkmal ettirmiştir. İşte bu Karaman tarihi : ŞİKARİ tarafından Yaricani ‘ nin manzum şehnamesinden tercüme suretiyle meydana getirilmiştir.

    Selçuklu tahtındaki KILIÇ ARSLAN 20 yıl dahi Konya’ da şahin (Şah) oldu. Ravi Eyder,

Meğer o zamanda Gökes  ve İskenderun ve Payas ve Antalya cümle Frenk elinde idi .

 ( sf 6…) O asırda 60.000 Frenk… Konya şehrine gelince yağma edip Kılıç Arslan

 Larende ‘de bulunup oğlu Keykubad asker cem edüp erişemeyüp.. … oğlu Keyhüsrev düşmanı kırdı. Oğlu Keykubat Trabzon’ u aldı ve Teke Paşa’ yı  Antalya taraflarına Beğ eyledi.  Orta Asyadaki Türk yurdundan Şirvan Vilayetinden Azerbaycan yolu ile gelen Karamanilerin SİLSİLESİ: ( Oğuz) neslinden Şirvan Han,  Kalhan, Alp Arslan , İbrahim Han Saadeddin Beğ Nurettin Sofu ( Beğ) Karaman Beğ’ dir. Karamaniler Anadolu’ya gelince Yazın Sivas, Kayseri’ ye kışın ise diyar-i Aceme giderlerdi.

      Sadeddin Beğ ölünce yerine Nureddin Sofu Beğ oldu. Herakl Beği Kosun’u yendiler      Kosun  Müslüman oldu.(s.31) Nurettin Sofu Selçuklu Sultanına : ‘Han oğlu hanım Kalhanoğluyum Vilayetimizi düşman talan eyledi. Cümle kabilemi alıp Rum’ a çıktım sair kulların gibi ben dahi kulunum. Ricam oldurki saye-i himmetinde hoş geçem’ Bunun üzerine Konya’ ya davet eder. Nureddin Beğ’ e Selçuklu Sultanı Tabl ve alem virüp kılıç kuşattı. Bundan sonra Kayseri ve Sivas’ a takriben (1224) de döndüler. Aradan yıllar geçti.1.Alâeddin Keykubat Taşlık Kilikya havalisinin fethi için gönderdiği Çeşnigâr Emir Mübazereddin Çavlı Taşeli’nin birçok bölümünü feth etmiş,Kilikya yöresinin fethi henüz tamamlanmamıştı

       Râv i  Eyder;  Ermenak   kafirlerinden şikayetçi geldi. Selçuklu Sultanı Nureddin beğ’ e gönderdiğ mektubta ‘ Ey Nurettin askerin cem edüp Ermenak üstüne varup cenk idesin.

       Hüda fırsat verüp bu Kal’ ayı fet edesin. Zira Müslümanlara ziyade cefa eylemişler, diyarları senin mülkün ola’ demiş cümle hemen Oğuz ve Türkmen beğlerini cem edüp Konya’ ya gelip, Selçuklu Sultanıyla buluştular(1.Alâeddin Keykubad). Andan kalkup Aladağ yüzünden Ermanak’ a yakın geldiler.Milli lisanları Türkçe olan Karamanoğlu Beğliği (1228) yılı Ermenek civarındaki Kamış ve çevresine yerleştirildi.  Ermenak Kalesini almak için Üç yerden bin adam pusuda kodular. Menteşe’ yi üç yüz er ile Kal’ aya gönderdiler. Nureddin yap , yap varmağa başladı Menteşe seherin Kal’ aya geldi. Kafir

Askeri anı görüp safi demire gark olup bin atlı yüz kafür taşra,  cıkup Menteşe sinup kaçtı gibi gösterdi. Kafir kovarak Kal’ adan ayrıldı. Turgut ve Bayburt Beğler bu yandan yürüdü. Eşref ve Mirza ve Hacı Bahadır. Pusudan çıkup Kal’ a canibinden ( Güney) aldılar. Kosun ve İmameddin dahi bir canipten ( Bir Yönden) yürüdüler. Nurettin Beğ (Nur Sofi) Tabl ve nekkare dövüp yürüdü. Kafir anı (onu) görüp döndü. Kaçan gördü ki dört yanın bağlamışlar.

        Kafiri öyle kırdılarki bir tane kaçup kurtulmağa mecal olmadı. El hasıl Kal’ ayı zar zor ile  feth eylediler(1228). İçeri girip çok hazine buldular Etrafın cümlesini zapteylediler.

 

 

Karaman bey silifkeyi almak için yürüdü (karaman eyder)   ey  beyler  kaçmak erlik değildir. Cümle şehit  olmak gerektir ta ki kıyamete değin   namımız erlikte söylene  yedi gün  gece ve gündüz cenk oldu. Toz  dünyayı bürüdü  ak kara seçilmez oldu, gittikçe  cenk ziyade oldu. Kırk  pehlivan ile karaman hamzavari  nara urup  kafiri bölük bölük böldüler (s.23) islam askerinin  yarısı kalmadı   9. Gün  mucizat-ı  muhammed    erüşüp   kafir sınıp  kaçtı;

 

Karaman  gayred  edüp  kal’aya karşı kondular. Silifke kalesini  verdiler, Silifke  böylece  feth  olundu.

 

Karaman kendisi  Ertana ile  Engürü (ankara)  üstüne  yürüdü  hisarı zor ile  zapteyledi  kiliseleri  yıkıp  cami eyledi . Müslümanları  hisara koydu, Engürü  mamur eyledi.

 

Ezicanip  karaman ; Ermanak’ a gelip sefaya başladı  Karaman  fırsat gözetti ; Karaman  av  pahanesiyle  Ermanaktan  sürüp  Larendeye  geldi ; ana mensup olanlarıda  kırıp şehri zapt eyledi  Larende yerine  kendi adı verildi  Karaman oldu.

 

Ravi eyder  Antalya ol zamanda  kafir elinde idi. Müslüman elinden alınmıştı, Karaman bey  Antalyayı  almak için Manavgat diyarına geldi,  andan göçüp  menzil  menzil Gölhisar önüne  kondu  10.000  dilaverle  Turgut,Bayburt ve Hamit yürüdü  Kayseri beyi   Ertana  yürüdü  6.000 dilaver  Sivas askeri ile   hacı Bahaeddin  ve Menteşe yürüdü  kafirin cümlesi  kılıçtan geçürüp  Antalya kalesini  zapteylediler.  Karaman bey  Teke  paşaya  Antalyayı verdiler.  Harp usullerini öğrensin diye karaman  10 yaşındaki oğlu Mehmet  beyi dahi  yanında idi.

 

Ezicanip  Karaman beylere  desdur  vürüp   Gölhisar önünde  işü  işretle  başladı   dizdar  ( Selçuklu veziri)  gördü Karaman  oturmuşdu   dizdar zehiri  bir  came  koyup içmesü   içün  Karamana  sundu   alup ecel canın nuş( içti) eyledi   Aydın bey, Kaya bey, Menteşe bey  ve oğlu Mehmet bey   yanında idi  içtiği gibi  ciğerin  pare  pare  eyledi  Karaman  kıssayı hemen bildi  ah eyledi  hemen hançer çeküp dizdarı  tuttu  hay melun  kıydın bana deyüp  hançer ile  şöyle vurdu ki  bir yüzünden bir yüzüne çıktı. Beyler  feryad   idüp   çok eylediler.  Karaman  gözün  açıp  ey der  ( ey beylerim  gayret  idüp oğlumu  düşman eline  vermiyesiz  ve ey oğlum sen dahi  (s.32-33) ceh  edip  kanımı sultana koymayasın   canı azizin hakkı teslim eyledi.

 

Karamanı  tabuta koyup Ermenaka getirip defneylediler  ezicanip   Selçuklu sultanı  cümle Karaman mülkünü  hoten  namında bir kimseye virdi.

 

Ezicanip  Ermenake  İbni  hotene  feryatcı   irişti  ne durursun  alem karaman oğlunun başına birikti  dediler   hemen İbni hoten  asker çeküp  Muta erişti. Mehmet  beye haber oldu  karşı çıkıp  vuruştular   İbni hoten  sinup  Ermenake  kaçtı  Mehmet  bey  tüm yolları bağladı İbni hoten  geçemeyüp   kaldı  Bulgar askerine  muştucu gelüp  Mahmut  bey ,Aydın bey, Hamit bey, Kaya bey ,Eşref  ,Aris  hakim gelüp  Mehmet  beyi  gördülerki  yiğit olmuş  menendi kahraman 

 

Ezicanip  cümle  kırkaltı bin er cem oldu   safadan  başları asumana erişti   divan eyleyüp  280  pehlivan  Karaman oğlunun  yanında cem oldu Mehmet bey  sultandan intükam  alıp  Karamanın ruhunu  şadeylemek   gerektir  dedi   bunlar eyder    Canbaş  yoluna olsun  sen buyur biz tutalım.

 

Ezicanip  İbni hoten  desti malin  boğazına takıp gelüp   Mehmet bey nazarında  yer öptü  (ey şah hasmın ben değilim  II.alaeddindir. ben sana  iyilik eyledim   mertlik odurki   sen dahi iyilik eyleyesin)  didi.  Beyler  didilerki,  ( makul budur iyilik)  iyilik eyle  İbni hoten eyder  ( lütfedüp yol verki   geçüp gidelim )  Mehmet bey    eyder  ( kani atamın hazinesi ?)  İbni hoten  ne kadar cephane  ve hazine  aldı ise  teslim eyledi 

 

Ravi eyder  Mehmet  bey asker çeküp  larendeye  geldi  emir Musa hakimidi  . Alaeddine  mensup olanları alup  konyaya kaçtı  Karaman oğlunu,  kapıcı başı  gökez bin   ve göçeri  bin yiğit ile  istikbal edüp  şehre  götürdüler  gelüp  Karaman  sarayların  mamur edip kendi dahi  zıba  saraylar yaptı  andan sonra  bir mübarek gün  tahta geçirdiler  dua ve sena ile kurulan  barıgahın bir ucu karadağda  bir ucu şehirde  idi   Mehmet bey , için bir barigahı  serbülent  kurdular  400 pehlivan  pulat  üzere geçüp oturdu   kırk müfti,  şeyh İbni hoteni getirdiler   Konya’ya  Sultana gönderilmek üzere  mufassal  mektup  yazdılar  Mehmet  bey eyder ( ey  ibni hoten var gördüğün gibi sultana haber ver )

Ezicanip;  kapıda peyda oldu. İbni hoten içeri  girüp, Mehmet beyin  mektubunu sunduç Süleyman paşa açup  okudu. Demiş: “Sultan ! Karaman  yolunda, can baş  oynadırken  niçin kıydın , Allahtan  korkmadın; Karaman  bir padişah oğlu idi. Senin kulun değildi, sana riza kulu  idi. İmdi  hazır baş ol, vasiyetin yerine getürüp, senden   babamın kanını alam.  Vefadarlığa  ivaz ne makule ederler sana bildirem inşallah;  Ey  alaeddin  sen Keykubat  bin  Keyhusrev  bin   Kılıç Arslan  bin  Ertuğrul  bin Ali  Selçuk  isen ben  dahi Mehmet  han bin Karaman  bin Nureddin  bin sadeddin  bin İbrahim  bin Alp Arslan  bin Gelencam  bin  Şirvan  bin Oğuz hanım, han oğlu hanım. Benim  aslım olan Şirvan  kuh-ü  Elbürzden  gelmiş idi.  Cümle Moğol ,kürd  ve Türkmen  benimledir. Varırım  vaktına  hazır olasın “ dimiş.

Ravi  eyder  ; cenk içinde  Karaman oğlu , çağırdıki “ey alaeddin  bu Müslümanları  birbirine  nice kırdırırız , gel seninle  devlet sınayalım , ben helak olsam devlet senin ola , yahut sen ölesin taht benim ola” cümle  ekabir-ü Ayan   Karaman  oğlu’nü  sözüm makul gördüler, didiler ki “ çok Müslüman telef oldu, ikinizde  Müslümansınız,  cenk eyleyin, devlet , tac ya  senin olsun   veya anın “ Sultan atın sürüp , Şah-ı  moğola beraber irişdi. İki   sultan, ellerinde altın gürz ve altun siper alup, canına, başına  kasdeylediler. Birbirine  on yedi kerre hamle idüp, akıbet  sultanın atı yıkılub, kendisi yere düştü, ik asker  birbirine   karuşup üç gün cenk-ü kıtal eylediler ki, ta  devir  Rüstem’den  beri olmamıştı. Ahiri kar  sultan askeri  sinup, Konya canibine  dönüb, kaçdılar.  Sultan  rüzgarı  namuvafık  taliin  namusaid  görüb, kaçarak   konya’ya geldi.  Ayağının  birisine yara irişmiş idi, ağlayarak   savmaa-i   Mevlanaya  geldi , içerü  girüb, yer   öpüb, taliinden   ağladı , didi ki “ ey kutb-u zaman , düa eyle, düşman galib ve tali  zebundur. Taife-i  Moğol  dünyayı  harap  idecektir.

 

Ravi eyder;   Mevlana “iş  takdirindir. Bu babda  evliya  ve enbiya azizdir.  Kendüni   pinhan eyle , Beyşehrine   doğru  gitmek hayırlıdır” didi.

 

Ravi eyder; Sultan ,Süleyman paşa ve yakup paşa ve oğlu  kıvamüddin , Beyşehir dağlarında  bir mağarada  üç ay sakin oldular. Karaman oğlu  altmış bin huncu  dilaverle gelüp, Konya  kal’asın kuşadub  oturdular.

Ravi eyder   karaman oğlu Mehmet bey  cümle vilayetlerin,  kendi beylerine  tevzi edüp , ibadete başladı. (s.44-45) selçuklu devleti sultanı Alaeddinde  Beyşehire kaçtı. Böylece  Mehmet bey Konyayı ele geçirdi. Yıl 1276 . Karaman oğlu Mehmet bey gördüki Selçuklularda  devlet  dili farsça  ilim dili arapcadır  Türk halkı ise  Türkçe dili ile konuşan Türkçeyi yabancı dillerin etkisinden kurtarmak için Karaman  oğlu Mehmet bey Konya sarayında  şu ünlü fermanını yayınlamıştır “  BU GÜNDEN SONRA DİVANDA ,DERGAHDA  BARGAHDA , MEYDANDA VE MECLİSTE TÜRKÇEDEN BAŞKA DİL KULLANILMAYACAKTIR.  DEFTERLER  DAHİ  TÜRKÇE YAZILACAKTIR”  Karamanoğlu Mehmet bey   13 mayıs 1277 

 

Karaman oğlu Mehmet beyin sahip olduğu bölgeler   Engürü (ankara) Tarsus, Ermenak, Mut,Silifke,Beyşehir, Niğde,Ilgın , Aksaray, Burdur  (karamanlı ilçesi)Develihisar, Kütahya, Ege sahil diyarıaydın, Feke, Abatistanos, Antalya, Balat, Çine , Ankara , Karadeniz  sahili, Sivas, Meraş, Kayseri, Larende.

 

Mehmet beyi takip  eden  Moğollar , Mehmet beyin arkasından İçelede  ( taşeli)  kuvvetler  gönderdi. Mehmet beyi adım adım takibe başladılar.( kurbağa hisarı) ında  Mehmet bey ile iki kardeşi  Tanu  ve Zekeriya  ile  bir amcazadesi  şehit oldular. ( kaynak karaman oğulları tarihi  sayfa  116-117   tahsin ünal  ve  Anadolu Selçuklu tarihi  sayfa  40  F. N. UZLUK)

 

 

                                                                           DOĞRUDAN   DOĞRUYA 

                                                                              Mustafa ERTAŞ

                                                                           Gazeteci  ve araştırmacı yazar

                                                                                              28-  NİSAN -2016                                 

 

 

CEVAP VER

Lütfen yorumunuzu giriniz!
Lütfen isminizi buraya giriniz

Son Eklenenler

author

Emma Hayes

There I was in a hot yoga studio with plenty of bright natural light and bending myself into pretzel like positions for the very first time.

instagram