Orta Toroslarda, Taşeli Bölgesi’nde yaşayan halkın çok eski zamanlardan beri doğada yetişen bitkilere olan yakın ilgileri bilinmektedir. Bunlardan en iyi bilineni Dioscorides’tir. Tarihi Kilikya’nın dağlarında doğan ünlü hekim, Roma İmparatorluğu ordusunda çalışan bir hekim olarak bitkilerin tedavide nasıl kullanılabileceği ile ilgili oldukça değerli çalışmalar yapmıştır.
Doğduğu topraklar olan Orta Torosların zengin bitki örtüsünün, Dioscorides’i böyle bir çalışmaya yönlendirmiş olabileceğini tahmin etmek zor olmasa gerek. Günümüzden yaklaşık 2.000 yıl önce bu ünlü hekim “De Materia Medica" isimli ölümsüz eserini yazarak tüm insanlığa armağan etmiştir. Dioscorides bu eserinde 600’den fazla bitkinin biyolojik, farmakolojik ve tıbbi kullanım özelliklerini incelemiştir. İyi bir bitki gözlemcisi olan Dioscorides, yaptığı çalışmalar sırasında bitkilerin özelliklerinin iklime, yüksekliğe ve bulunduğu bölgenin nem miktarına göre değiştiğini gözlemiş, bitkisel ürünlerin en iyi ne zaman ve nasıl hasat edilebileceğini, tıbbi amaçlarla nasıl kullanılması gerektiğini eserinde belirtmiştir. Eser antik çağda devamlı el yazması olarak çoğaltılarak, bilimsel ve tıbbi amaçlarla kullanılmıştır. Roma imparatorlarının birinin evlenen kızına bu ölümsüz eseri düğün hediyesi olarak armağan ettiği bilinmektedir.
Orta çağda modern tıbbın babası olarak bilinen İbn-i Sina’nın (Avicenna) yazmış olduğu “Kitabu'ş-Şifa (Şifa Kitabı)" ve "El-Kanun fi't-Tıb (Tıbbın Kanunu)” Latinceye defalarca çevrilerek Batı üniversitelerinin tıp, eczacılık ve sağlık Bilimleri ile ilgili okullarında ders kitabı olarak, asırlar boyunca okutulmuştur. Bu kitaplarda yer alan geleneksel ve modern tıp bilgileri, eski Mısır ve Hindistan’da da ders kitabı olarak 1700’ lü yıllara kadar okutulmuştur. Bilim tarihçilerine göre bu kitapların basımının üzerinden 1.000 yıldan daha uzun bir süre geçmesine rağmen, günümüzde hala saygı görüyor olması, kitapların bilimsel değerini kanıtlamaktadır. Bu kitaplarda 100’ün üzerinde bitkisel kökenli ilaçtan bahsedilmektedir.
Okurlara sunulan bu kitabın hazırlanmasının ana amacı, “geleneksel tıpta Orta Toroslarda kullanılan, halk tarafından eskiden beri bilinen, bazı bitkilerin geleneksel ve modern tıpta kullanımlarının incelenmesi” olarak belirlenmiştir. Kitap bölge bitkilerinin, orijinal profesyonellik boyutunda çekilen, makro fotoğraflarını içermektedir. Özellikle yabancı bilimsel makaleler esas alınarak hazırlanan kitabın, bitki severlere, tıbbi ve aromatik bitki araştırmacılarına, akademisyenlere, bölge halkına faydalı olacağını ümit ediyoruz.
Kitap yazarlar tarafından bölge bitkileri ile ilgili daha önce yayınlanan “Torosların Gizemli Bitkileri, Orta Torosların Şifalı Bitkileri, Orta Torosların Şifalı Dağ çayları ve Kekikleri” kitaplarının devamı niteliğinde olup, kitabın tüm bitki severlere, akademik çalışma yapan araştırmacılara ve herbal ürünlere gönül verenlere faydalı olmasın diliyoruz. Saygı ile….
Aralık 2020
Prof. Dr. Fulya ÖZTAŞ
Prof. Dr. Haydar ÖZTAŞ
Sayın Prof. Dr. Fulya Öztaş Hanımefendi'yi tebrik eder, başarıların devamını dilerim.