Taşeli Platosunun  Kirazcı Ablası

İki yıldır Taşeli Platosunda Karamanoğulları Beyliğinin izini sürmekteyiz. Şimdilik alan çalışmamı Antalya Gazipaşa Yunt Yaylasından, Mersin Anamur Kaşpazarı bölgesi yaylaları, Mersin Gülnar Hanay Pazarı-Bardat Pazarı, Mersin Mut Değirmenlik ve Gravga Yayları ile Karaman İhsaniye Yellibel geçidi bölgelerinde ekip olarak sürdürmekteyiz.

Bu alan çalışmasında karargâhımızı Ermenek Güneyyurt (Gargara) beldesine kurduk. Merkezimiz burası. Burayı seçmemizin birçok özelliği var. Beldede üç tane otel var. İki tane eczane, sağlık ocağı, dört banka atm. Lokantalar vs. Ziyaretlerimize gelen dostlarımızı rahat ettirebiliyoruz kısaca.
Uzun zamandır gözlediğim ve notlar tuttuğum, gezilerimde daima bahsedilen bir kişi ve konudan bahsetmek istiyorum.
Bugün kendileri ile kısa bir söyleşi yaptım. Karşılıklı birer çay içtik. Çok ama çok bilgilendim. Karşı köylerde mercimekçi ablamız vardı Allah rahmet eylesin. Prof. Dr. Ayşe Baysal (nam-ı diğer mercimekçi profesör). İlime, doğruluğa, dürüstlüğe, çalışkanlığa adanmış bir 86 yıl. Karaman Sarıveliler ilçesi Uğurlu köyünden. Benzetmek gibi olmasın bahsedeceğim hanımefendi de böyle örnek
alınacak bir kişi.   

Sayın Seher Güleç GÜCAL Ziraat Mühendisi. Tahsilini Erzurum Atatürk Üniversitesi Ziraat Mühendisliği Zooteknik bölümünde yaptı. Mezuniyetinden sonra Mersin/Mut İlçesi Yüksek Okulunda Arıcılık Dersleri verdi. 20 yılı aşkındır Karaman İli Ermenek İlçesi Güneyyurt (Gargara) Beldesinde ziraat ilaçları bayiliğini eşi Sayın Hayri GÜCAL (İnşaat Teknikeri) ile birlikte yapmakta.
Ziraat mühendisi Seher Güleç GÜCAL hanımefendi 7*24 işinin başında. Çizmeleri eldivenleri şapkası ve arabası ile bir bütün. Bir gün dahi boş vakti yok. İki kız evlatları var. Büyük kızını yatılı lisede okutuyor. Çocuğumla işimden dolayı ilgilenemiyorum. Onun için bu yolu seçtik. Çok memnunuz diyor lafının arasında.
Küçük bir bahçeleri var. Burayı açık hava laboratuvarı olarak kullanıyorlar. Bir köşede “Solucan Gübresi” üretiyorlar. Küçük bir sera yapmışlar. Yazlık sebze ekmişler. Soğan sarımsak salatalık vs. Bunların hepsi deneme amaçlı. Tamamı organik. Kiraz ağaçları beldenin aşılama merkezi gibi. Herkes aşı çubuklarını buradan alıyor. Solucan gübresi kullanımına öncülük etmişler. Kirazları 28-30-32 mm.

Seher hanım “ben sorunu yerinde çözme tarafındanım. Bölge halkı ağaçlarında veya sebzelerinde bir hastalık gördüklerinde yapraklarından veya kökünden sökerek getiriyorlar. Ben buna karşı çıktım. Gidiyorum bahçesinde inceleme yapıyorum. Gerekli gördüğüm takdirde ilaç tedavisine başlıyoruz. Daha meyveye oturmamış bir sebzeye verilen bol su, bitkinin rahatsızlanmasına sebep oluyor. Bunu anlatıyorum. Genelde bölgemde sebze işlerini bayanlar yapıyor. Onlara aç karına içilen suyun insanın midesini bulandıracağını örnek veriyorum. Bu sebeple sebzesinin ilaca ihtiyacı olmadığını onun anlayacağı şekilde örnekliyorum. Mutlaka ilaç lazımsa beraberce ilaçlamalarına yardım ediyorum.”
Bölgemden 50- 70 Km. çapında bir yerleşim alanına hitap ediyorum. Bayan olmamdan dolayı hiçbir rahatsızlık duymadım. Bilakis çok faydalarını gördüm. Zaten Yörük kültüründe söze ve davranışa çok önem verilir. Bu geliş gidişlerimden asla bir ücret talep etmiyorum. Sadece gerekirse ilaç ücretini alıyorum. Bu ücretlerini de güz mevsiminde öderler. Şimdiye kadar hiçbir kimsede kuruş alacağım kalmadı. Bölge halkım sözünün eri insanlar. Veresiye defterimizi Kasım ay’ının ilk haftasında yakar atarız. Gelecek seneye asla devretmez. Bahar ay’ında tekrar bir sayfa açılır. Senelerdir bu böyle. Onlarda memnun bizlerde memnunuz.

Geçmiş yıllarda, bahar yaz mevsiminde herkes poşetin içinde hastalık kapmış sebze meyve yaprakları getirirlerdi. Şimdi bunun önüne geçtik. Dediğim gibi sorunu yerinde çözüyorum.
Gelelim bizim bölgenin Kiraz Ağaçlarına; 
Ilıman iklim bitkisidir. Yaprağını dökmeyen bitkiler kış uykusu istemez. Ama Kiraz kış uykusu ister. Yılda 1100-1200 saat civarında uykuda kalır.
Kiraz ağacı 500 metre rakım ile 1800 metre rakım arasında yetişebiliyor. Ermenek Güneyyurt (Gargara) beldesi Taşeli bölgesinin Kiraz alım merkezidir. Haziran ay’ı başlarından, Temmuz ay’ı sonuna Kiraz alımları biter. Bu bölgenin yıllık Kiraz kapasitesi 10 bin ton civarındadır. Bu üretim gün ve gün artmaktadır.
Bölgede yetiştirilen Kiraz ihracata gitmektedir. Bunu yegâne sebeplerinden biri “Aroması ve görüntüsü” olarak belirtilirken, şeker oranı yüksek ve organik tarımla yetiştirilmesi sıralanabilir.
Bölgenin ikliminin değişmesi nedeni ile Kiraz ve Zeytin yetiştiriliciliğine talep her gün artmaktadır.
Kiraz sert çekirdekli bir bitkidir. “Giresun” ismi “Kirazun” dan gelmektedir. Yabani olarak yetişip daha sonra ıslah edilmiştir. Kuzey Yarımkürede ilk defa Kiraz Türkiye’de yetiştirilmiştir. Dünya’da turfanda olarak ilk Kiraz Türkiye İzmir-Kemalpaşa ve Manisa bölgesinde yetiştirilmektedir. İkinci olarak turfanda Kiraz Ermenek Güneyyurt (Gargara) bölgesinde yetiştirilmektedir. Bu bölgenin Kirazları yurt dışına 8-9 Euro civarından ihraç edilmektedir. Üreticiden 2-2,5 Euro bedelle alınmaktadır. Bu bakımdan üretici bahçesine harcadığı emeğin karşılığını tam olarak alamamaktadır. Türk tarımının kanayan bir yarası olarak yansımaktadır.
Geçmişte bir tek Kiraz bir bardak çay bedeli idi. Şimdi 10 bardak çay 1Kg. Kiraz bedeli. 10 senede gelinen ekonomik nokta maalesef bu.
Ermenek Güneyyurt (Gargara) bölgesinde yetişen turfandalık Kirazların çapı 1 Ytl. Demir para büyüklüğündedir. Yaklaşık çapı 26 – 32 mm. Kadar.
Kiraz ağacının en korktuğu hastalık kök ve dal kanseri olarak adlandırdığımız “Fungusit” hastalıklarıdır. Kiraz ağacı senede 4 kere sulanmak ister. Başka bir ifade ile nasıl alıştırdıysanız öyle yaşar. Kış uykusuna yatmadan önce kök toprağının çapalanması, oksijen yüklenmesi ağacın baharda uyandığında ihtiyacı olması bakımından önemlidir.
5 ve 10 yaşındaki bir Kiraz ağacının 1 Kg. meyvesinin yıllık masrafı 5-7 Ytl. Olarak söyleyebiliriz.
Kiraz ağacı üzerinde, daha iri, gür, parlak çiçeklere sahip, dalarda daha uzun süre dökülmeden duranlar erkek organlı Kiraz çiçekleri olarak tarif edilmektedir. Kiraz ağaçları çiçek açtığında tarlalarda bir bulut yansıması görünümü oluşturmaktadır. Gökyüzünün yansıması gibidir. Bu görüntü ancak üç beş gün sürmektedir.
 

• Masasında bir defter var. Bana uzatıyor. İlk sayfasından itibaren şöyle bir gözümle gezinti yaptım. Tamamı kirazla ilgili kim ne demiş toplamış.

• Düşlerim hep öyle kal. Uzun, karanlık bir nehir ve yakılan kiraz ağaçlarıyla…  Behçet Aysan

• Evet önümüz bahardır biliyorum. Leylaklar açacak biliyorum. Kiraz da çıkacak yakında. İyi şeyler söylemek de gerek biliyorum. Sevgilim güzelim bir tanem biliyorum da, şimdilik bağışla… Turgut Uyar

• Kirazın derisinin altında kiraz, narın içinde nar, benim yüreğimde boylu boyunca memleketim var, canıma ciğerime dek işlemiş… Bedri Rahmi Eyüboğlu 

• Şimdi ben bir avuç kirazın beni en güzel, en mutlu zamanlarıma götürdüğünü size nasıl anlatayım dostlarım? 

Bir dalda iki kiraz
Biri al biri beyaz
Eğer beni seversen
Mektubunu sıkça yaz

Sallasana sallasana mendilini
Akşam oldu göndersene sevdiğimi
Sallasana sallasana saçlarını
Akşam olsun söyleyeyim suçlarını
 

• Sonsuz manzara ufuklarının ötesinde, zamanla gözlerime bir duvar ördüler. ilk okulda resim defterine çizdiğim o ağaçlar, evin kenarından akan nehir, ilkbahar başladığında kiraz çiçeklerinin kokusu. güneşimin son parıltısı, gözlerimin son ışıltısı, ön kapıdan esen fırtına ile dağıldı.

Giderim ben de ben de
Bir arzum kaldı sende
Dilerim ben Allah'tan
Benim olasın sen de

Dalları bastı kiraz
Gel bize biraz biraz
Ben senin aşığın oldum
Kalbime gel gir biraz
 
Sayın Ziraat mühendisi Seher Güleç GÜCAL hanımefendiye sağlık, huzur, başarı dileklerimle bereketli kazançlar diliyorum. Taşeli halkı adına emeklerinize için çok teşekkür ediyorum. Umarım “Kiraz Abla” olarak gönüllerde kurduğunuz taht baki kalır.

Şerafettin GÜÇ