Kurucusu olduğu Konya Gıda ve Tarım Üniversitesi ile “Türk Lezzetleri Projesi”ne 4 yıl önce
start veren Konya Şeker, proje kapsamında yürütülen çalışmalardan biri olan yoğurt
mayasında ithalata bağımlılığı önleyecek yerli yoğurt mayası üretimini sürdürülebilir şekilde
üretmeyi başardı. Anadolu’nun dört bir yanındaki köylerden Konya Gıda ve Tarım
Üniversitesindeki akademisyenler ve Torku tesislerindeki gıda mühendisleri tarafından
toplanan onlarca yoğurt kültürünün, Üniversite Laboratuvarlarında analizlerinin yapılması
sonrası Panagro Et ve Süt Entegre Tesisleri AR-GE laboratuvarlarında çoğaltılmasıyla başlayan
çalışmalar, Türk damak tadına uygun kültürlerin seçilmesi ve endüstriyel üretimi
destekleyecek yeterlilikte maya üretim tesisinin yapımıyla tamamlandı. 2018 yılından beri
laboratuvar ortamında deneme üretimleri yapılan yerli maya ile üretilmiş yoğurdun, lezzet,
raf ömrü gibi kriterler açısından da testi geçmesi üzerine Torku Yoğurtlar artık Konya Şeker’in
kendi tesislerinde ürettiği yoğurt mayası ile çalınmaya (mayalanmaya) başlandı. Yerli maya ile
üretilmiş yoğurtlar “Mayası Türkiye’de Üretilmiştir” kırmızı vinyetli ambalajlar ile raflarda
yerini alırken, yerli maya üretimi ile Konya Şeker, sadece kendi yoğurt üretiminde kullandığı
maya için ödediği milyonlarca lira ithalatın önüne geçecek.
YERLİ MAYAYI ÜRETTİK, DIŞA BAĞIMLILIK GARABETİNE SON VERDİK
Milletimizin Asya Steplerinden Anadolu’ya yolculuğunda yanında getirdiği ve Türklerin
binlerce yıllık katığı olan yoğurdu dünyanın bizden öğrendiğini söyleyen PANKOBİRLİK Genel
Başkanı Recep Konuk “Biz Panagro Et-Süt Entegre Tesisi Yatırımına başladığımızda bir
garabetle karşılaştık. Biz bir çiftçi kooperatifiyiz, on binlerce çiftçimizin istisnaları hariç hemen
hepsi köyünde, evinde yoğurdunu kendi mayası ile çalarken, endüstriyel üretimde ithal
mayadan başka seçenek yoktu. Belki Anadolu’da onlarca çeşit yoğurt mayası kültürü vardı
ama Türkiye olarak biz bunu büyük ölçekli üretimlerde kullanılacak şekilde çoğaltacak,
sürdürülebilir şekilde üretilebilecek yatırıma sahip değildik. Yani yoğurdun sütü bizden,
mayası eldendi. Halbuki süt her tarafta üretiliyor, sütü üretmek marifet değil ki, onu başka
bir ürüne, bir üst versiyon gıda ürününe taşıyan mayası. O marifet kimsede yokken milletimiz
o marifeti binlerce yıl önce sergilemiş. Orta Asya’da Türk süvarilerinin dağlarda at
koştururken ok ve kılıç dışında iki ayrılmaz donanımı daha vardı. Deri yoğurt torbası ve tahta
kaşık. Bunu tarihçiler yazıyor. 1.500’lü-1.600’lü yılların hatıratlarında var. Avrupalı
diplomatlar, seyyahlar, Türklerin baş yemeğidir yoğurt diye not almışlar, gördüklerini,
yaşadıklarını. Yoğurdu ayran yapıp içmemiz dikkatlerini çekmiş, başka milletten olanlar bunu
içse hasta olur. Ama Türkler olmuyor diye hatıratlarında yazmışlar Türk mutfağı açısından
yoğurdun önemini. Avrupalılar yoğurdu tanıdıkça, onun sağlığa faydalarına odaklanmış.
Avrupalı doktorlar hastalarının tedavisinde tavsiye eder olmuş ve bizim yoğurdumuz tüm
dünyaya yayılmış. Sonra, onlar yoğurdu bizden öğrendiler, yoğurdu değil ama mayasını bize
satmaya başladılar. Yani, biz bizim olanı ele kaptırmıştık. Mayayı, yoğurdu üç beş asır önce
tanıyanlar üretiyor ve bütün dünyaya hatta mucitlerine onlar satıyordu. Bizim ilk işimiz
elbette bu garabete son vermek olmalıydı ve ilk talimatlarımızdan biri de o oldu. Yurt dışına
ödediğimiz döviz bir yana asıl ayıp, asıl garabet mucidi olduğumuz, Türk milletiyle
özdeşleşmiş yoğurdun mayasında dışa bağımlılıktı. Biz bu garabete son verdik” dedi.
YERLİ MAYADAN ÜRETİLMİŞ TORKU DOĞAL YOĞURTLAR RAFLARDA YERİNİ ALDI
Ülkemizde yoğurt evlerde hala geleneksel usullerle ve maya için ayrılmış yoğurt ile
mayalanırken, yoğurt kültürünün canlı olması ve uzun süre kullanımda özelliğini yitirmesi
sebebiyle büyük miktarda maya ihtiyacı olan mandıralar ve süt ürünleri tesisleri maya
ihtiyaçlarını maya üreticilerinden temin edebiliyordu. Ülkemizde endüstriyel maya ihtiyacını
karşılayacak maya üretim tesisi bulunmazken, ülkemizdeki bütün yoğurt üreticilerinin maya
ihtiyacını biri Avrupa biri Amerika merkezli iki maya üreticisi şirket karşılıyordu. Yoğurt tüm
dünyaya Türk mutfağından yayılmasına, kişi başına yoğurt tüketiminde Türkiye dünyada
rakipsiz olmasına rağmen yoğurt mayası ihtiyacını ithalat yoluyla karşılayan ülkemiz maya
ithalatı için her yıl yaklaşık milyonlarca dolar döviz sarf ediyordu.
Tarım ve Gıda sektöründe bilgi ve teknoloji üretmek, her iki sektörün ihtiyacı olan inovatif
gelişmelere lokomotiflik yapması için Konya Gıda ve Tarım Üniversitesi’ni kuran Konya Şeker,
Üniversitenin 2016 yılında öğretime başlamasıyla birlikte, her iki sektöre yönelik somut
sonuçlar verecek projelere de start vermişti. Tohum, verimlilik, tarım teknolojileri gibi
alanlarda çok sayıda projeyi Konya Şeker ile iş birliği içinde yürüten Konya Gıda ve Tarım
Üniversitesi’nin Torku ile yürüttüğü projelerin en önemli ayaklarından biri de endüstriyel gıda
üretiminde sağlıklı ve doğal gıda ürünlerinin üretimine yönelik teknik ve teknolojilerinin
üretilmesi ile gıda sektöründe ithalata bağımlılığın azaltılmasına yönelik çalışmalardı. Bu
çerçevede de Konya Gıda ve Tarım Üniversitesi ve Panagro Et ve Süt Entegre Tesisleri
önceliğini ülkemizin dışa bağımlı olduğu yoğurt mayasının Torku Tesislerinde, Anadolu’dan
toplanmış yoğurt kültüründen üretilmesi olarak belirledi. Anadolu’nun dört bir yanında
köylerden yoğurt kültürlerinin toplanması ile başlayan çalışmalar, Konya Gıda ve Tarım
Üniversitesi’nin laboratuvarlarında bu kültürlerin analizleri ile devam etti ve starter
kültürlerin belirlenmesinden sonra da Panagro Et ve Süt Entegre Tesislerinde çoğaltılmasıyla
maya üretim aşamasına taşındı. Üretimde sürekliliği sağlayacak ve yeter miktarda üretim
yapabilecek maya üretim tesislerinin tamamlanmasıyla birlikte Torku ithal mayayı üretim
sürecinden çıkararak, kendi tesislerinde ürettiği yerli maya ile yoğurt üretimine başladı. Yerli
mayadan üretilmiş Torku Doğal Yoğurtlar “Mayası Türkiye’de Üretilmiştir” kırmızı vinyetli
ambalajlarla ocak ayından itibaren raflarda yerini aldı.
