(Proceedings of the Third International Congress For Cyprus Studies)
İçel Sancağı Ermenak Kazasından Kıbrıs’a Göçürülen Aileler
İçel Sancağı Ermenak (Ermenek) kazasından Kıbrıs’a göçüren aileler konusu okuyuculara özetler halinde sunulacaktır
Doğu Akdeniz’de stratejik bir konuma sahip olan Kıbrıs 1570’de (16.yy) Limassol kıyılarına çıkan Osmanlı askeri,1 Ağustos 1971’de Magosa’yı da zapt ederek adayı fethetmiştir.Muzaffer Paşa’dan sonra Kıbrıs Beyler beyliğine atanan Sinan Paşa’nın teklifi ile savaş sırasında harap olan,arazi,köy ve şehirlerin İskanı için 21 Eylül 1572 tarihinde çıkarılan sürgün hükmü doğrultusunda Anadolu,Karaman,Rum ve Zülkadriye eyaletleri ile İçel Sancağı Ermenak kazasında yaşayan her on haneden bir hanesinin Kıbrıs’a göçürülmesi emredildi.Davar ve çiftleriyle göçürülecekleri ancak nakli mümkün olmayan mallarının müzayede ile satılarak bedellerinin ödeneceği ifade edilmekteydi.Ayrıca,adaya göçürüleceklerin güçlü kuvvetli kişilerden seçilmesi ve isimlerinin yazıldığı defterin bir nüshasının İstanbul’a,bir nüshasının Kıbrıs Beyler beyliğine gönderilmesi diğer bir nüshasının da mahalli kadının meclisinde saklanması emrediliyordu.Ancak başlangıçta sadece Tekel livasından 5720 hanenin adada iskanı kararlaştırılmış iken bütün Güney ve İç Anadolu bölgesinden toplam 2580 hane Kıbrıs’a göçürülebilmiştir.Bunların 54’ü Ermenak kazasından olmak üzere 672’si İçel Sancağından yazılmıştır.2 Kasım 1972’de İçel Sancağının diğer kazaları Mahmuriye (Anamur),Selendi (Gazipaşa) ,Manavgat,Gülnar,Mut ve Silifke ile birlikte Ermenak kazasında da Kıbrıs’a gönderilecek sürgün hanelerinin yazımı başlamış ve hızla tamamlanmıştır.Bu iş için müfettiş tayin olunan Seydişehir Kadısı Mühiddin Efendi’nin yanına mubaşır olarak da Dergah-ı Ali çavuşlarından Hüsrev Bey ve Ermenak kadısı Haydar Bin Abdullah atanmıştı.Onlar,16 Aralık 1772 tarihinde Sürgün hanelerinin tespitini tamamlayarak,mufassal bir defter oluşturdular.Ermenak kazasından tespit edilen sürgün haneleri bu defterin 6 ile 14. Sayfaları arasında yer alır.Burada hane reislerinin isimleri mücerred,kız ve erkek çocuklarının sayıları,hangi meslekten oldukları,mallarının miktarı,davarlarının adedi ve taşınmazlarının değeri ile birlikte sürgünden kaçtıkları takdirde yerlerine gönderilen kefiller de kaydedilmiştir.Ermenak’dan tespit edilen sürgün hanelerinin Kıbrıs’a ne şekilde gittikleri ve orada hangi bölgelere yerleştirildikleri en azından şimdilik tespit edilememiştir.Yalnız Karaman eyaletinden yazılan sürgün hanelerinin Silifke iskelesi üzerinden Kıbrıs’a nakledildiklerine bakılırsa Ermenak’dan göçürülenlerin de aynı yoldan adaya sevk edildikleri söylenebilir.Ermenak kazasından 54 hane Kıbrıs’a gönderilmiştir.Meslek sahibi sürgün ailelerinin dağılımı ise iki inşaat ustası yedi cüllah (çulcu) iki terzi,bir fırıncı,iki hallaç (pamukçu),2 pabuççu,bir semerci,iki başmakcı,iki dülger,iki kaşıkçı,bir boyacı,yirmi çiftçi şeklindedir.
Ermenak’tan Kıbrıs’a gönderilecek sürgün hanelerinin tespitinde şehir merkezi veya köy,Müslim veya gayri Müslim ayrımı yapılmamıştır dolayısıyla Ermenak’ın Celal (Orta Mahalle),Cemale,Kameros,Havasıl,Güllük,Sanduklı,Saray (Değirmenlik) ,Bağ arası ve zımmıyan mahallesinden on hane Gargara (Güneyyurt),Ak Manastır (Gökçe kent) ,Ala Kinise (Ala kilise Mah) ,Kazancı,İznebolı (Elma yurdu),Arnava (Yalın dal), Cenne (Pamuklu) ,Lafsa (Kirazlı yayla),Ezvendi (Kaya önü),Mihallar (Muhallar) ,Çamlıca,Zaviye (Zeyve/Yayla Pazarı),Gerdeli (Gerde/Bozyaka) ,Lamos (Esentepe),İzvid-i Sufli (Aşağı Çağlar ) İrnebolı (İkiz Çınar),Başdere,Görmel ,Toptaş,İzvid-i Ulvi (Yukarı Çağlar) ,Kışla,Betnam (Halimiye /Tepebaşı),Fit (Fet/Işıklı),Baş (Başköyü),Çukurbağ,Mulumu (Koçaşlı),Nedre( Nadire/Ardıç kaya) Dindebolı (Kadranlı),Farike (Göktepe) karyelerinden de 44 hane Kıbrıs’a gönderilmek üzere yazılmıştır.Deftere yazılan kayıtlardan bir örnek.
“Defter-i oldur ki,haliya feth olunan Kıbrıs ceziresine adem sürmek içün müfettiş tayin olunan Seydişehri kadısı fagrü’l-kuzad Mevlana Muhiddin Efendi da’ileri ile İç-İl Sancağı kadılarına ithafen varid olan emr-i şerif vacibü’ş-şerif te bila-mübaşir kayıt olunan dergah-ı ali çavuşlarından fahrü’l emasıl ve’l-akran Hüsrev Bey zde kadrehü mübaşereti ile Ermenak kazasında olan 540 hane-i avarızdan her on haneye bir hane hesabı üzere müşarün-ileyh efendi ile ta’yin ve ihrac olunan elli dört hane sahiplerinin ve mücerretoğullarının ve muhallic ve karyelerinin ve mallarının davarlarının miktarın ve adedin ve nehir ferden oldukların ve ta’yin olunan kimsenin vak’tı mutalebede gıybed iderlerse ihsarları için alınan kefillerinin ve ehl’i iyalllerin göçürüb Kıbrıs’a iletmek ,için vekil-i mutlak eyledikleri eşhasın isimlerini beyan eder.Tahriren fi 10 şehri cemaziye’l-ahir sene 980”
1-Nefs-i Ermenak
Hacı Receb veled-i Börekçi Ramazan maldar ve varyemez ve ribahor mütemevvil-i memleket tamirine kadir kimesnedir.Emlak-i emr-i padişahi mücebince nakl olunmuştur.Süleyman ve Mustafa nam mücerred oğulları oldur ki,mahalle-i mezbureden Seydi bin Ali ve Hacı Yusuf bin Mehmed ve Hacı Abdi bin Pir Ahmed ve Abdi bin hacı Mustafa ve Ahmet Bin Küçük Mustafa nam kimesneler vech-i meşruh üzere kefil ve vekil olmuşlardır.
2-Mahalle-i Cemale
Ibrahim veled-i Ali yarar çiftçi olup tekalif-i padişahi vaki oldukda kuh-sara kaçub mahallesi halkı mütefeccir olmağın ta’yin olunmuştur.Oküzleri ve alet-i çift mükemmel.Oldur ki,mahalle-imezbureden Hacı Sefer Bin Ömer ve Hacı Bayram ve Hacı Mehmed bin Hacı Osman ve Hacı Mustafa ve Ahmet Bin Edib ve Ömer bin Hacı Mehmed ve Abdurrahman bin Ahmed ve Ömer bin Eskici Mehmed nam kimesneler vech-i meşruh üzere kefil ve vekil olmuşlardır.
3-Mahalle-i Kemeros
Düşvar dimekle meşhur Mustafa bin Mehmed mütemevvil kimesne olub şehir halkının bağlarına davarların salub harap itdürüp şirret ve şirka üzre olmağın ta’yin olunmuştur.Mehmed nam mücerred oglu vardır.Oldur ki mahalle-i mezburedem hacı sefer bin hacı Mehmed bin ve Memi bin Saru Ömer ve Mahmud bin M8sa Fakih ve Ramazan bin Ahmed ve Ahmed bin Musa Tab ve Ramazan bin İbrahim nam kimesneler vech-i mecruh üzere kefil ve vekil olmuşlarıdır.
4-Mahalle-i Sanduklı
Mehmed veled-i Kara Hasan üstad-ı kazazdır.Hüseyin ve Mustafa nam mücerred oğulları.mahalle-i mezbureden Mustafa Fakih bin Hacı ve Saru Mustafa bin Ali ve İmam Fahreddin bin Hacı Ahmed ve Mahmud bin Memi ve Yusuf bin İsmail nam kimesneler vech-i meşruh üzere kefil ve vekil olmuşlardır.
5-Mahalle-i Saray
Turmuş veled-i Mehmed cüllah mütemevvif kimesnedir.Mehmed nam mücerred oğlı.Ali veled-i Turmuş emr-i padişahı ile babası ihrac olundukda hile idüb ot içurup babam fevt oldu deyü kefen dikdirüp ihtilal virmiştir.Mahalle-i mezbureden Halil bin Ahmed ve Derviş bin Mustafa ve Mehmed bin Mustafa ve Veli bin Kara Ali ve İdris bin İsmail ve Ömer bin Yusuf nam kimesneler vech-i meşruk üzere kefil ve vekil olmuşlardır.
6-Mahalle-i Bağ arası
Seydi Mehmed veled-i Üveys müselmanların suları harkı üzerine abhane vaz’idüb defa’atle hükm-ü kadı ile men’olunup memnu’olmayup ve bağlarına davar salub şirret ve şika ile meşhurdur.öküzleri ve alet-i felahatı mükemmeldir.An’baha-i emlak on beş bin 15000 mahalle-i mezbureden Abdüllaziz bin Pir Ahmed ve Hacı Bali bin Mustafa ve Karındaşı Şaban ve Halil bin Mustafa ve Ali bin Mehmed ve Mehmed bin mMahmud nam kimesneler vech-i meşru üzere kefil ve vekil olmuşlardır.
7-Mahalle-i Zımmiyan
Zımmi Aydın veled-i Polad tacir ve cüllah an-baha-i emlak otuz bin 30000 Zımmi Polad veled-i Minçeler Minçeler nam mücerred oğlı.Mezbur Polad oglı mezbur Aydın ayırd edilmeyüb mücerred oglı Minçeler dahi bile gönderilmiştir.
Zımmi Hızır veled-i Haçi derzi an-baha-i emlak yigirmibir bin 21000 Zımmı Ori veled-i Hızır cullah mezbur zımmi emr-i padişahi ile ihrac olınan kimesneleri evinde saklayub halka fitne ve ihtilal virmiştir.an-baha-i emlak dörtbin 4000 Mahalle-i mezkureden Hevace İlyaz bin Hüseyin ve Papas Arslan ve Bali bin İlyaz ve Bahşi bin Yusuf ve Eymir Doğan bin Minçeler nam zımmiler vech-i meşruh üzere kefil ve vekil olmuşlardır.
8-Karye-i Gargara
Ali veled Polad çiftçi öküzleri ve alet-i çift mükemmel aher karyeden gelüb aher karyenin bağlarına zarar ve ziyan eylemişlerdir.Veli ve Nebi ve Müsa nam mücerred ogulları.an-baha-i emlak onbin 10.000 karye-i mezbureden İmam Muhyiddin ve Hatib Abdüllatif ve Hacı Mahmud bin Hızır ve Pir Mehmed bin Mahmud ve Ali Bali bin Şemseddin ve Hasan bin Gök Yusuf nam kimesneler vech-i meşruh üzere kefil ve vekil olmuşlardır.
9-Karye-i Akmanastır
Yusuf veled-i Ahmed üstad-ı fırıncı olub Trebozan’dan gelmişdir.Cem’i aleti mükemmel.Osman ve Mehmed nam mücerred ogulları.an-baha-i emlak oniki bin 12.000 karye-i mezbureden Ahmed bin Receb ve Kasım bin Yusuf ve Abdülkadir Fakih bin İbrahim ve hasan bin veli ve Nebi bin Seydi Ahmed ve Halil bin Nebi ve Yusuf bin Mustafa nam kimesneler vech-i meşruh üzere kefil ve vekil olmuşlardır.
10-Karye-i Alakinise
Hızır Bali veled-i Ali Paşa çiftçi öküzleri ve alet-i çift mükemmel.Yusuf ve Mehmed ve Bekir nam mücerred ogulları.an-baha-i emlak on beş bin 15.000 Oldur ki karye-i mezbureden Abdülgani bin Mehmed ve karındaşı İbrahim ve Hacı Halil bin Hacı nasuhi ve Mahmud bin Seydihan ve Yakub bin Şeyh Ali ve Eymir bin Pir Mehmed nam kimesneler vech-i meşruh üzere kefil ve vekil olmuşlardır.
11-Karye-i Kazancı
Hızır Bali veled-i Hızır hariç kazadan gelüb öküzleri ve alet-i çift mükemmel.İbrahim ve İlyas ve Hamza nam mücerred ogulları.an-baha-i emlak onüç bin ikiyüz 13.200 karye-i mezbureden İmam Ali Fakıh ve Seydi bin İsmail ve Kara Hacı bin Polad ve İshak bin Mehmed ve Mehmed bin Cihanşah ve Mehmed bin Ahmed ve Emre bin Aşık ve Yusuf bin Hasan ve Hasan bin Salih nam kimesneler vech-i meşruh üzere kefil ve vekil olmuşlardır.
12-Karye-i İznebolı
Kasım veled-i Nasuhi çiftçi öküzleri ve alet-i çift mükemmel an-baha-i emlak yigirmi bin 20.000 Abdi veled-i Bekçi Mustafa üstad-i hallaç şirret ve şirkat ile meşhur ve mütemevvildir.an-baha-i emlak onbin 10.000 Abdülkadir ve Abdullah ve Abdülaziz ve Nurullah nam mücerred ogulları.karye-i mezbureden Hatib Abdi Fakih bin Hacı Abdi ve Seyyid nam kimesneler vech-i meşruh üzere kefil ve vekil olmuşlardır.
13-Karye-i Arnava
Fetullah veled-i Abdi üstad-i pabuççı ve çiftçi öküzleri ve alet-i felahatı mükemmel an-baha-i emlak altıbin 6.000 Oldur ki karye-i mezbureden Nasuhi bin Mehmed ve Hayrettin bin Hamza ve Abdal bin Piri ve Sefer bin Halil ve Mehmed bin Veli ve Musa bin Hamza ve diğer Musa bin Veli ve Hüseyin bin İshak nam kimesneler vech-i meşruh üzere kefil ve vekil olmuşlardır.
14-Karye-i Cenne
Mustafa veled-i Osman yarar çiftçi öküzleri ve alet-i felahatı mükemmel an-baha-i emlak altıbin 6000 Osman ve Mehmed ve Hüseyin nam mücerred ogulları Oldur ki karye-i mezbureden Abdüllaziz bin Hacı Mehmed ve Ramazan bin İbrahim ve Osman Fakih ibn-i Mustafa ve Mahmud bin Ramazan ve Ömer bin İsmail ve Receb bin Mustafa ve Abdş ibn-i Ahmed ve Şa’ban bin Kutlu ve Nasuhi bin Mustafa ve Sinan Dede bin Pir Ömer nam kimesneler vech-i meşruh üzere kefil ve vekil olmuşlardır:
15-Karye-i Lafza
Ramazan veled-i Köse Mehmed üstad-i cüllah tarağı düzer,an-baha-i emlak oniki bin 12.000 Ahmed ve Yusuf ve Yahya ve Receb ve Abdullah nam mücerred ogulları Yusuf veled-i İbrahim üstad-i semerci palanduz mükemmel an-baha-i emlak on altı bin 16.000 Oldur ki karye-i mezbureden Piri Çelebi ibn-i Seydi Çelebi ve Abdurrahman Çelebi ibn-i Hacı Resul ve Mehmed bin Pir Ömer ve karındaşı Sefer ve Hacı Bali bin Pir Ahmed ve Yusuf bin Ali ve Piri Bin Mehmed ve Hüseyin bin Hamza Bali ve Hüseyin bin İbrahim ve Yusuf bin Seydi Ali ve Mehmed bin Ahmed nam kimesneler vech-i meşruh üzere kefil ve vekil olmuşlardır.
16-Karye-i Ezvendi
İlyas veled-i Aşık yarar çiftçi öküzleri ve alet-i çift mükemmel an-baha-i emlak yigirmi iki bin 22.000 Oldur ki karye-i mezbureden Hatib Hasan Fakih ibn-i Eymir ve Osman bin Hamza ve Hüseyin bin Ali ve İlyas bin Ali ve Ahmed bin Mahmud ve Hamza bin Kara Yahya ve Nasuhi bin Yusuf ve Ali Paşa bin Süleyman ve Mustafa bin İshak ve Hacı Ömer bin Piri nam kimesneler vech-i meşruh üzere kefil ve vekil olmuşlardır.
17-Karye-i Mihallardı
Sefer veled-i Yusuf yarar çiftçi öküzleri ve alet-i felahatı mükemmel an-baha-i emlak onbin 10.000 Oldur ki karye-i mezbureden Mehmed bin Hacı Gündük ve Eymir bin İlyas ve Mehmet Mehmed Fakih İbn-i Mahmud Fakih ve Ali Sofi bin Mustafa ve Mehmed bin Hasan ve Ramazan bin Ahmed ve Hüseyin bin Ali ve Nurullah bin Mehmed ve Mustafa bin İbrahim nam kimesneler vech-i meşruh üzere kefil ve vekil olmuşlardır.
18-Karye-i Zaviye
Enbiya veled-i Mustafa üstad-ı başmakçı an-baha-i emlak dörtbin ikiyüz 4.200 karye-i mezbureden Mustafa Fakih İbn-i Osman ve İshak bin Nebi ve Ahmed Dede ibn-i Ali Derviş ve Arık Mustafa bin Ahmed ve Cemal bin Celaleddin ve Yusuf bin Halaç Ahmed ve Ahmed bin Veli nam kimesneler vech-i meşruh üzere kefil ve vekil olmuşlardır.
19-Karye-i Gerdeli
Veli veled-i Mustafa yarar çiftçi öküzleri ve alet-i çift mükemmeldir.An-baha-i emlak yedibin 7.000 Ali ve Mustafa nam mücerrred ogulları Oldur ki karye-i mezbureden Ömer bin Süleyman ve Hasan bin Mahmud ve Bayram bin Ali ve İsmail bin Kemal ve Süleyman bin Halil nam kemenseler vech-i sabık üzere kefil ve vekil olmuşlardır.
20-Karye-i Lamus
Bali veled-i Turehan yarar çiftçi öküzleri ve alet-i felahati mükemmeldir.An-baha-i emlak onbin 10.000 Mehmet ve Seydi ve Veeli nam mürecced ogulları.Naib muhyiddin Pir Ahmed mezbur hidmed-i padişahide ihmal idüb karyelerin ağnasına himayet idüp fukarasın götürmegin ta’yin olındı.Mütemevvil ve gani kimesnedir.Oldur ki karye-i mezbereden Hacı bin Nebi ve Ahmed bin İbrahim ve Hacı bin Rıdvan bin Hüdaverdi ve Hüseyin bin Turmuş ve Ahmed bin Veli ve Abdülkerim veled-i Turmuş ve Abdülaziz bin Ahmed ve Mahmud bin İbrahim nam kimesneler vech-i meşruh üzere kefil ve vekil olmuşlardır.
21-Karye-i İzvid-i sufli
Ahmed veled-i Veli üstad-ı sebetçi ve çiftçi ve aher karye şirret ve şıkasın haber virdiler.An-baha-i emlak onbin 10.000.Mehöed nam mücerred oglu Zımmi Bali veled-i Hızır üstad-ı derzi imiş.An-baha-i emlak sekizbin 8.000 Fuka ve İlyas nam mücerred ogulları Oldur ki karye-i mezbureden Hatib Hasan Fakih bin Abdullah ve Ali bin Abid Sofi ve Mehmed bin Bahşiş ve Pir Budak bin Şaban ve Halil bin Ali ve Abdurrahman bin Abdi ve İsmail bin Teberrük ve Hamza bin İbrahim nam kimesneler vech-i meşruh üzere kefil ve vekil olmuşlardır.
22-Karye-i İrnebolı
İbrahim veled-i İsmail hariç memlekedden olup öküzleri ve alet-i felahatı mükemmel,an-baha-i emlak dört bin 4.000 İsmail nam mücerred oğlu Diğer İbrahim veled-i Umur yarar çiftçi olup öküzleri ve alet-i felahatı mükemmeldir.An-baha-ı emlak altı bin 6.000 Oldur ki karye-i mezbureden Kasım bin Celaleddin ve Fahreddin bin Lütfi ve Mustafa bin Abdülkerim ve Abdi bin Ali Turmuş bin Yahşi ve Ömer bin Mustafa ve Mustafa bin Salih ve Abdüllatif bin Abdurrahim nam kimesneler vech-i meşruh üzere kefil ve vekil olmuşlardır.
23-Karye-i Başdere
Veli Veled-i Mehmed üstad-ı dülger ve çiftçi öküzleri ve alet-i felahatı mükemmel.Baha-i emlak dört bin 4.000 Ahmed veled-i Mahmud üstad-ı dülger ve kaşıkçı ve cüllah imiş.An-baha-i emlak beş bin 5.000 Abdülkadir veled-i Taceddin üstad-ı başmakçı an-baha-i emlak beş bin 5.000 Musa Veled-i Sultan alet-i çift mükemmel an-baha-i emlak 8.000 Mehmed nam mücerred oğlu Oldur ki karye-i mezbureden Salih bin Mehmed ve Resul Faklih bin Hacı Ahmed ve Ahmed bin Perince ve Piri bin Mustafa ve Mahmud bin Piri ve Hacı Musa bin İbrahim ve Kara Halil bin Salih ve Mehmed bin Yusuf ve Mahmud bin Sunduk ve Yusuf bin Durak (Sarıvelilerde Durak sülalesi var) Mustafa bin Süleyman nam kimesneler vech-i meşruh üzere kefil ve vekil olmuştur.
24-Karye-i Görmel
Mehmed veled-i Süleyman üstad-ı kaşıkçı ve çiftçi öküzleri ve alet-i felahatı mükemmel.An-baha-ı emlak beş bin 5.000 Oldur ki karye-i mezbureden Hasan bin Mustafa ve Hüseyin bin Ali Paşa ve Şeyh Mehmed bin Mahmud Fakıh ve Nasuhı bin Mahmud seydi ve Mehmed bin Bostan ve İsmail bin Hamza ve Mustafa bin Bilal ve Ahmed bin Üveys nam kimesneler vech-i meşruh üzere kefil ve vekil olmuşlardır.
25-Karye-i Tobtaş
İsa veled-i Nasuhi papuççı an-baha-i emlak altı bin 6.000 Ahmed veled-i Hasan yarar çiftçi öküzleri ve alet-i felahatı mükemmel an-baha-i emlak yedi bin 7.000 Abdülkerim Fakih bin Hacı Hamza şerir ve ehl-i fesad ve avretini na-mahrem ile müsahabet itdirir ve gammazdır deyu ehl-i karye şekva idup ayan-ı şehirde cemm-i gafir dahi vakıadır deyu haber virdiler men’am ve mütemevvil kimesnedir.an-baha-i emlak on bin 10.000 Mustafa ve Pir Mehmed ve Nurullah nam mücerred ogulları Oldur ki karye-i mezbureden Hafız çelebi bin Hacı Veli ve Hacı Sinan bin Ali ve Memi bin Seydi Ali ve İshak bin Halil ve Nasuhi bin Yusuf ve Hasan bin Hacı Ömer ve karındaşı Yusuf ve İbrahim bin Ali ve Hevace İshak bin Yusuf ve Hasan bin Sünbül nam kimesneler vech-i meşruh üzere kefil ve vekil olmuşlardır
26-Karye-i İzvid-i ulvi ve Kışla
İbrahim veled-i İsmail cüllah ve çiftçi öküzleri ve alet-i felahatı mükemmel.An-baha-i emlak on ikibin 12.000 Abdi nam mücerred oglu Ali veled-i Celaledin hariçten gelüp şirret ile ma’ruf kimesnedir.Özükleri ve alet-i felahatı mükemmel.Celaleddin ve Mustafa ve Nasuhi nam mücerret ogulları.An-baha-i emlak beş bin 5.000 karye-i mezbure cemaatinden kalaycı Ahmed bin Ali ve Seydi Ali bin Hüseyin ve Mustafa bin İbrahim ve Pir Mehmed ve Kara Abdi ve Ahmed bin İlyas ve Ömer Nasuhi ve İsa bin İnce Fakih ve Piri bin Latif Fakıh ve Ali Bali bin İlyas ve Hazır bin Hızır ve Pir Ali bin Yahşi nam kimesneler vech-i meşruh üzere kefil ve vekil olmuşlardır.
27-Karye-i Bednam
Habib veled-i Pir Ali çiftçi öküzleri ve alet-i felahatı mükemmel.An-baha-i emlak altı bin 6.000.Piri nam mücerred oğlu Hacı veled-i Pir Ahmed cüllah ve çiftçi öküzleri vr alet-i felahatı mükemmel.An-baha-i emlak dört bin 4.000 karye-i mezburehalkı amme-i karar idüp Hızır bin Mehmed nam pir-natevan kimesnelerle gidüp tahrir olınmış iken devlet-i padişahide mezburlar ile gidüp yarar kimesne ler olmağın ta’yin olunmuştur.Memi veled-i Hacı Mustafa yarar çiftçi babası men’am ve şerir veşika ile ma’ruf olup kendüsü gıybet etdigünden gayrı karyesi halkının ağnasın kaçurub oglı ile gıdmegin yazılmışdır.An-baha-i emlak dört bin 4.000 Oldur ki karye-i mezbureden İbrahim Sufi bin Hamza ve Mustafa bin Çıkrıkçı ve karındaşı Hacı ve Hamza Bali bin Mahmud nam kimesneler vech-i meşruh üzere kefil ve vekil olmuşlardır.
28- Karye-i Fit
Ramazan veled-i Mehmed yarar çiftçi öküzleri ve alet-i felahatı mükemmel.An-baha-i emlak beş bin 5.000 Mustafa nam mücerred oğlu Oldur ki karye-i mezbureden Hace Yusuf bin Hacı Ahmed ve Hacı Yusuf bin Veli ve Seydi Ahmed bin Ali ve İlyas bin Ali ve Habib bin Mehmed ve Seydi Ahmed bin Mehmed ve Hızır bin İsa nam kimesneler vech-i meşruh üzere kefil ve vekil olmuşlardır.
29-Karye-i Baş
Abdülkerim veled-i Ali üstad-ı boyacı kazganı ve tokmağı vesair alet ve esbabı mükemmel.An-baha-i emlak sekiz bin 8.000 Ahmed ve Mehmed ve Mahmud nam mürecced ogulları Oldur ki karye-i mezbureden Yusuf bin Mustafa ve Hasam bin Kasım ve Yusuf bin Seydi ve Mustafa bin Mehmed ve Mehmed bin Mustafa ve Mezid bin Eymir Şah ve Sefer veled-i Ahmed nam kimesneler vech-i meşruh üzere kefil ve vekil olmuşlardır.
30-Karye-i Çukurbağ
Hasan veled-i Saru Ali çiftçi öküzleri ve alet-i felahatı mükemmel.An-baha-ı emlak dört bin 4.000 Musa ve Mustafa ve Hasan nam mücerred ogulları Oldur ki karye-i mezbure cemaatinden Halim Beg bin Mustafa ve Eymir bin Aşık ve Balı bin Eyne Han ve Ahmed bin Ali Paşa ve Ramazan bin Alaeddin ve Nasuhi bin Ömer ve Bali bin Ahmed ve Ahmed bin Mustafa nam kimesneler vech-i meşruh üzere kefil ve vekil olunmuştur.
31-Karye-i Mulumı
Osman veled-i İsa yarar çiftçi öküzleri ve alet-i felahatı mükemmel ve hem derzi.An-baha-i emlak dokuz bin 9.000 Oldur ki karye-i mezbureden Ömer bin İsmail ve Nebi bin Mahmud ve Süleyman bin İsa ve Abdülkerim bin Piri ve Alaaddin bin Ömer ve Amed bin Musa ve İsa bin Ali ve Şadi bin Halil ve Hacı Yusuf bin Şadi ve Hamza bin Öksüz nam kimesneler vech-i meşruh üzere kefil ve vekil olmuşlardır.
32-Karye-i Nedre
Hızır veled-i Sufi çiftçi öküzleri ve alet-i felahatı mükemmel.An-baha-i emlak beş bin 5.000 Abdülkerim ve Hasan ve Mehmed ve Mustafa nam mücerred ogulları Nebi veled-i Ahmed üstad-ı cüllah ve karye-i mezburenin ağnasını gıybet idüp mevcud olanları eşşehri tutarlar.An-
baha-i emlak beş bin 5.000 Oldur ki karye-i mezbureden Ramazan bin Yusuf ve Mustafa bin İsmail ve Mehmed bin Yusuf ve Yusuf bin Ali ve İsa bin Turmuş ve Mehmed bin İbrahim ve Abdurrahman bin Mehmed ve Hacı umur bin İshak ve İbrahim bin Hızır nam kimesneler vech-i meşruh üzere kefil ve vekil olunmuşdur.
33-Karye-i Dindebolı
Yusuf veled-i Mahmud yarar çiftçi öküzleri ve alet-i felahatı mükemmel.An baha-i emlak altı bin 6.000 Diğer Yusuf veled-i Mustafa üstad-ı pabuccı.An-baha-i emlak beş bin 5.000 Seydi ve Mustafa ve Eymir ve Receb nam ogulları Mehmed veled-i Habib çiftçi, öküzleri ve alet-i felahatı mükemmel.An-baha-i emlak altı bin 6.000 Ali ve Ramazan ve Veli ve Mahmud nam mücerred ogulları Oldur ki karye-i mezbureden Mahmud Kethuda ve Mustafa bin Ahmed ve Hamza bbin Hacı Mehmed ve karındaşı Ahmed ve Abdullah Dede ibn-i Ali ve Abdülkadir bin Ömer Dede ve Satılmış bin Osman ve Kara Ahmed bin Mahmud ve İsmail bin Ahmed ve Ahmed bin Piri ve İsmail bin Turehan nam kimesneler vech-i meşruh üzere kefil ve vekil olunmuşdur.
34-Karye-i Fariske
Mustafa veled-i Bali çiftçi öküzleri ve alet-i çift mükemmel.An-baha-i emlak beş bin 5.000 Süleyman nam mücerred ogulları karye-i mezbureden Ahmed bin İsmail ve Ahmed bin Hacı İvaz ve Hamza bin Ali ve Esbiye bin Hamza ve Süleyman bin Mahmud ve Ömer bin Piri ve Mahmud bin İsmail ve Tavşan Ahmed ve Mehmed bin Oğuz Han ve Latif bin Pir Mehmed ve Seydi Ahmed ve Mehmed bin Sefer nam kimesneler vech-i meşruh üzere kefil ve vekil olmuşlardır.
İşbu defterde mestur olan elli dört hane sahiblerinin cümle zad ü zavade ve asas-ı beyt ve alat-ı zıraat ve hırfetlerı mükemmel olduğından gayrı nakle kabil olmayan emlak ve esbabları ber-müceb-i ferman-ı ali bey’-i men-yezid olunub emlak ve esbabları ber-müceb-i ferman-ı ali bey’-i men-yezid olunub nihayet buldukda ehl-i vukuf ve mu’temed-i aliye olan Müslümanlara dahi ziyade değmedigine yemin virüldikden sonra bey olunub kıymetleri ellerine viriblüb aded ve mikdarları defdere kayd olunmışdır.
Harrara el-fakir Haydar bin Abdullah eş-şeyh el-hakir el-muvella bi kaza-yı Ermenak el-me’mur bi haze’l-husus bi emr-i men lehu’l-emr (mühür)
KAYNAKLAR: MUSTAFA ERTAŞ 09.06.15
1-Prof. Dr. Mehmet Akif ERDOĞDU Kıbrıs’ın Türkler tarafından fethi ve ilk iskan teşebbüsü (1570-1571) Uluslar arası sempozyumu sayfa 49Ege Üniversitesi İzmir
2-Prof.Dr. Salim Cohçe İnönü Üniversitesi Malatya
3-Kıbrıs’ın fethi üzerine vesikalar “TOEM,S.19” İstanbul 1331-1915 s.1190 vd,SG,Hill,History of Cyprus
4-Osmanlı’nın İskan politikası hakkında geniş bilgi için bkz.Yusuf Hallaçoğlu XVIII. Yüyzyılda Osmanlı İmparatorluğu’nun İskan Siyaseti ve Aşiretlerin Yerleştirilmesi s.1 Ankara 1988
5-İstanbul Başbakanlık Osmanlı Arşivinde “Anadolu’dan Kıbrıs’a ilk göçmen naklini konu alan defter Kamil Kepeci tasnifinde Mevhufat Defteri adıyla 2551 numara da kayıtlı olup 21 Eylül 1572 tarihlidir.İçel Sancağından ise bu defterin devamı niteliğindedir.
6-Karaman eyaleti ile İçel Sancağı kazalarından Kıbrıs’a gönderilen sürgün haneleri hakkında R. Dündar “Kıbrıs’ın Fethi ve İskanı Osmanlı IV:,Ankara 1999 s.632-648
7-19 Nisan 1573 tatihli hüküm “Ermenak’a adem ve naib gönderilüb teftiş itdiklerine” denilmektedir.bkz. 130A.N.D.21.s.265
