ERMENEK’TE CEVİZLER ÖLÜYOR MU?
Ermenek’te ceviz ağaçlarına kıran mı girdi?
Tuncer Yaldız, kendi sorunları dışında ilçenin de sorunlarına karşı duyarlı bir arkadaşımız. Geçen gün telefon etti, Ermenek’te ceviz ağaçları belli bir büyüklükten sonra kuruyor. Salgın hâlinde bunun bir çaresine bakalım, siz de yazınız diye “ ceviz ağaçların kuruması “ ile ilgili sorunu bana aktardı.
Taşeli Yöresi’nde geçen yüzyılın sonlarına doğru dededen kalma devasa ceviz ağaçları yok edildi. Yerini elma, kiraz, erik, şeftali gibi meyve ağaçlarına terk etse de, yerli ana ırk cevizlerin yerine ikame edilen yeni ceviz ağaçları eski cevizlerin yerini gerek tat/lezzet yönünden gerekse ömrünün uzunluğu yönünden yerine getirilemedi. Eski yerli cins cevizlerin yok olması ile birlikte yöre halkının bodur ceviz ağaçlarına yönelmesi üreticileri memnun eden bir sonuca götürmediği anlaşılıyor.
Ceviz Anadolu’da eskiden beri var olan bir ağaçtır. Kendiliğinden yetişir, iyi bir besin maddesidir. Çeşitli yiyeceklerde katkı maddesi olarak ezelden beri tüketilen bir üründür. “Köyüm Büyükkarapınar” kitabını yazarken Osmanlı Arşivi’nden elimize geçen belgelerde 1530’lu yıllarda da devletin cevizden vergi aldığı bilgisi var.
Hangi bitkinin hangi iklim şartlarında, hangi yükseltilerde nerede yetiştirileceği bilgisi çok önemli. Bizim dağlarımızda 1650-1700 rakımlara çıktığınızda yaban kirazı, yaban armudu, yaban elması görmeniz mümkün. Bu arada bu yükseltilere yakın yerlerde tek tük devasa ceviz ağaçlarını da görebilirsiniz. Taşeli Yöresi yerli ceviz türünü bağrında yaşatabilen bir iklim türüne sahiptir. Bilindiği gibi ısı, yağış ve yağış türleri; bitkileri, meyve ağaçlarını doğrudan olumlu ya da olumsuz olarak etkiler. Menşei yabancı olan fidanların ya da tohumların Yöre coğrafyasının iklimine ne oranda uyduğu hesabı kitabı yapılmadan ve uzun bir deneme safhası geçirmeden gözü kara/rastgele tarlaya ya da bahçeye ekilip dikilmesi sonucu her zaman sürprizlere karşılaşabilir
İşte Ermenek ve çevresinde yerli cevizleri terk ederek yeni tür yabancı menşeli cevizlerin getirilip tarımının yapılması sonucu iyi netice vermemiş, dikimi yapılan ve belirli büyüklüğe ulaşan cevizler kurumuştur. Ceviz ağaçlarının kuruyor olması da çiftçinin emeğinin beyhude olması demektir. Yapılması gereken Yalova ve benzeri yerlerde araştırma yapan “ceviz araştırma birimleri”ne müracaat ederek yardım almaktır. Yöreyi çok iyi bilen ve Başyayla’da önceden çalışan Ziraat Mühendisi Şerif KIYICI , nın önerisi Yalova ve benzeri yerlerdeki “ceviz araştırma birimleri” ile ilişki kurup olardan sağlıklı bilgi alınabileceği şeklindedir.
Yörede fidancılığı ile de ünlü Hasan Kalan ise kuruyan cevizlerin sulanmadığından, bakımsızlıktan kuruyabileceğini söyledi. Yüksek orman mühendisi Mustafa Karagül ise Baraj öncesi ve sonrası son on beş yılın meteorolojik değerlerine bakılarak bir analız yapılmasının yararlı olacağını vurguladı.
Ermenek’te uzun müddet görev yapmış olan Ziraatçı Mehmet Türk ise kuruyan cevizlerin nedenini bilmediğini ancak yöremiz çok iyi bilen eski il Müdürümüz ve şimdi Tarım Bakanlığı’nda Daire Başkanı olan Sayın Mehmet Tiryaki Bey’e sorunu aktarırsanız ilgilenebileceğini söyledi.
Sayın Mehmet Tiryaki Bey’e Ermenek’te ceviz ağaçlarının kuruduğunu ve çiftçilerin bu konuda çaresiz olduklarını söylediğimizde, Ermenek’ten böyle bir şikâyetin olup olmadığını sordu. Biz de var, isim verebiliriz derken bu arada muhatabım olan Tuncer Yaldız, Belediye Başkanımız da burada ondanda durumu anlayabilirsiniz. “dedi. Sayın Uğur Sözkesen de konuşmamızda ceviz ağaçlarının kuruduğunu ve bir inceleme ekibinin kendilerini bilgilendirmesini talep etti.
Doğrudan görevi olmasa da Karaman il Müdürlüğü döneminde nitelikli hizmetleri olan Sayın Tiryaki, durumu araştıracağını ve gerekli bir inceleme ekibinin yöreye gönderilmesi için kurumdaki arkadaşlarına rica edeceğini ve sorunu çözmeye çalışacaklarını söyledi. 25.11.2016. Hasan ŞİMŞEK
