Tarih “Hoşça Kal” demez, “Görüşmek Üzere” der!

Tarihe bir şerh daha düştü.

Günlerden: 1 Ağustos 2023 saat 11 – 16 arası.

Yer: Mersin / Mut Yalnızcabağ Mahallesi (Köyü) Değirmenlik Yaylası.

Rakım ve koordinat: 1595 metre – 36,41 Kuzey 33,04 Güney.

Bölgede kim var: 1238-1240 Yıllarında Kırşehir Malya Ovasında On üçüncü yüzyıl Anadolu’sunda Ortaçağ’ın en büyük katliamlarından biri yaşandı. Bu yürekler acısı olayda, yabancı destekli Anadolu Selçuklu ordusu çoluk çocuk kendi halkını kılıçtan geçirdi. Bu savaş kardeş kardeşin savaşıdır. Ne yazık ki acı gerçektir. Babai dervişi, önderi Baba İshak’ın can dostu Baba İlyas bu savaşta öldürüldü. Oğlu Muhlis Paşa 7 yaşlarında bu bölgeye Balkusan-Balabolu-Değirmenlik Yaylasına Karamanoğulları kurucu atası Nurettin Bey (Nure Sofi) tarafından getirilip büyütüldü. Muhlis Paşa torunu Âşık Paşa Veli “Garipname” mesnevisini Türkçe olarak yazmıştır. Mezarı Kırşehir’dedir. Torunu Elvan Çelebi ise; Çorum Mecitözü İlçesinde yatmaktadır. Sunni ve Hanefi mezhebine tabidir.

Bölgenin Önemi: Atatürk Diyor ki; “Büyük olmak için hiç kimseye iltifat etmeyeceksin (eğilmeyeceksin), hiç kimseyi aldatmayacaksın. Memleket için gerçek ülkü ne ise onu görecek, o hedefe yürüyeceksin. Herkes sana karşı çıkacaktır, önüne sonsuz engeller yığacaklardır, fakat sen bunlara dayanıklı olacaksın. Kendini büyük değil, küçük, zayıf, kimsesiz ve araçsız kabul ederek, hiç kimseden yardım gelmeyeceğine inanarak, bu engelleri aşacaksın. Bundan sonra da sana ‘büyüksün’ derlerse, bunu söyleyenlere gülüp geçeceksin.”

Şimdi son noktayı 3 Karamanlı koydu.

1. Şerafettin GÜÇ: Yıllarca bölgenin yerini hazırladı. Türk Bayrağının çakılacak çivisini dahi özenle seçti. Gazi Mustafa Kemal Atatürk’ün dediği gibi sonunda gülüp geçti. Kimlere derseniz; mezar hırsızlarına, atalarımın eşkıya mı? Kahraman mı? Olduğunu anlamayan kavurmacı zibidilere, sıdkımı sıyırdıklarım sizi…
2. Necati ŞENOK: Türk Bayrağını alan ve bağrında saklayan. Karamanoğlu kurucu atası Nure Sofi mezarına asılmak üzere şahsıma teslim eden. Önceden planlanmış işleri nedeniyle gelemedi. Kerimüddin Karaman Bey’in oğlu Şemseddin I nci Mehmet Bey’in heykelini kusursuz yapan ikinci Karamanlı heykeltıraş.
3. Murat AY: Ömrünün son 30 senesini yurt dışında Türk kültürünü dolayısıyla Karamanoğulları kültürünü sesiyle, klavyesi ile yaşatan, kültür elçimiz 4200 kilometre yol gelerek Türk Bayrağını Nure Sofi atamızın mezarına çaktı.    

Açık teşekkür.

Bugüne kadar geçen zaman içerisinde, Karamanoğlları Devleti kurucu atası Nure Sofi ve eşinin mezarlarının restorasyonunda, emeği geçen tüm resmi kamu kuruluşu personellerine, bölge halkına, tüm kalbi duygularıyla dua edenlere, mücadelemize inananlara, ömründe bir kere dahi gelenlere sonsuz teşekkür ediyorum.

Sonuçta dedim ki.

• “Kolaylaştırınız! Zorlaştırmayınız! Müjdeleyiniz, nefret ettirmeyiniz! Birbirinizle anlaşın, iyi geçinin, ihtilâfa düşmeyin!” (s.a.v.) (Buharî, 3:72)
• Sanat ve Tarih; ırk, cinsiyet, milliyet, din ve siyasi görüşleri ayıran değil tam aksine birleştirendir.
• Tarih hepimize mirastır. Coğrafya ise ortak değerdir. Ş.G.
• “Türkiye Cumhuriyeti Karamanoğulları ve Türkmenlerin iade-i itibarıdır.” Ş.G.
• “Herkes biraz ya Karamanlıdır, ya da Karamanoğullarındandır.” Ş.G.
• “Karamanoğullarının karakteristik özelliği olan, bilgide inatçılık ve yazmada gözü karalıktır.” Ş.G.
• Biz, “Ne Mutlu Türküm” demekten korkanlardan değil, “Varlığım Türk Varlığına Armağan Olsun” diyenlerdenim.
• Kalemimizi ne sattık, ne de kiraya verdik Ş:G.

Dünya döndükçe var olacak Karaman ülküsü. Bazıları nedense Karamanoğlu’nu Karaman ili sanıyor. Oysa bu ülkede en çok nüfusa sahip Karamanlılardır. Bütün illerde ya muhacir, ya sürgün vardır. Türkiye’de adında Karaman geçen 139 köy, 4 kasaba, 1 ilçe var, 1 il var. Bu köyler 79 ile ait. En çok Karaman köyü 4 adet ile Sivas’ta var.

Karamanoğulları denildiğinde Nûre Sofî ayrı bir yerde durmaktadır. Hem beyliğe vücut veren Karaman hanedanının bilinen tarihi ilk şahsiyetlerinden biri hem de beyliğin ilk kurucu kahramanıdır. “Sofi” (Sufi, Sofu) lakabı O’nun dönemin devlet geleneğine uygun bir “Alp-Eren” olduğunu göstermektedir. Anadolu’da Hoca Ahmet Yesevi okulunu temsil eden ve henüz zayıf bağlarla İslam’a bağlı olan konar-göçer Türkmenlerin yoğunlukla intisap ettiği “Babailik” tarikatına mensuptur.

O’nun tarihi rolü, yaklaşık yirmi yıllık bir dönemde Ermenek, Mut ve Silifke havalisinde Türk siyasi hâkimiyetini, dolayısı ile bölgede birlik ve bütünlüğü sağlaması olmuştur. Beylik bu birlik ve bütünlük üzerine bina edilecek ve gelişecektir. Öylede olmuştur.

Karamanoğulları’nın tarihi Nûre Sofî ile başlar. Nureddin Bey [1230/1231 – 1255 (ö. 1264)] Karamanoğulları’nı          Anadolu’ya göçleri        sırasında Alparslan, Şirvan Han, İbrahim Han, Sadettin ve Nureddin Bey’ler yönetmişlerdir. Selçuklu Sultanı Alaaddin Keykubat 1218/1219-1237 yıllarında Orta Asya’dan Anadolu’ya göçen Karaman Oymağını Ermenek yöresine yerleştirmiştir. Bu dönemde Karaman oymağının başında lider olarak Nûre Sofî bulunmaktadır. Kirmani’nin bildirdiğine göre Nûre Sofî Baba İlyas Horasani’ye intisabından dolayı Sofî lakabını almıştır. Bu nedenle Karaman Beyliğinin kurulmasında Babai tarikatının rolü büyük olmuş ve zamanla Babai tarikatı Karamanlıların hâkim olduğu saraya da yayılmıştır.

Karamanoğulları Kurucu Atası Nure Sofi Hakkında Hatırlatma.

Nûre Sofî Ermenek havalisindeki soy, din ve sosyal yaşayış bakımından çok farklı ve karmaşık bir etnik yapıya sahip olan halkın birlik ve beraberliğini sağlamayı başarmıştır.

Nûre Sofî 1239 dan 1257 ye kadar birlik ve beraberliği sağladığı halkını yeni fetihlere de hazırlamıştır. Nureddin Bey ilk önce Kilikya Bölgesini (Mut, Silifke) zapt ederek beyliğini bu bölgede güçlendirmiştir. Bu nedenle Selçukluların zayıflamasından sonra bu bölgeye sahip olmak isteyen Mısır Memlukluları ve Moğollarla savaşmak zorunda kalmıştır.

Karaman aşiretinin beyi (reisi) “Karamanoğulları” devletinin kurucusudur. Karamanlılar’ın, Oğuzlar’ın Avşar Boyundan veya Salur Boyundan olduğu tartışmalıdır. Hangisinden olursa olsun illâ Oğuz Türklerindendir.

Şikari Tarihinde aile şecereleri (soy kütükleri) şöyle:

1. Şirvan Han
2. Kâl Han (Gelen Can)
3. Alp Arslan
4. İbrahim Han
5. Sadeddin Bey
6. Nureddin Bey

Nûre Sofî’nin asıl adı “Nureddin” dir. O zamanın saygın bir tarikatı olan “Babai” tarikatına girip Sufi olunca, Nureddin’in kısaltılmışı olan “Nur” ile “Sufî” sıfatı birleştirilip “Nur Sufi” veya “Nur Sofu” denmiş. Halk arasında “Nur Sofu” diye söylenir. Yazışmalarda; “Nureddin Sofî”, “Nuri Sofî”, “Nur Sofî”, “Nûre Sofî” olarak geçer.

Nure Sofi Bey yaşlanınca; oğlu Kerimüddin Karaman Bey’e beyliğin idaresini bırakıp kendisi Mut’un Yalnızcabağ Köyü yakınındaki Değirmenlik yaylasına çekilip 1264 yılında ölünceye kadar orada yaşadı.

Öldükten sonra çok sevdiği bu yerde, Değirmenlikte her yere hâkim bir tepeye defnedildi, üzerine bir türbe yaptırıldı. Eşiyle birlikte aynı türbededir. Çevredeki insanlar tarafından devamlı ziyaret edilmektedir.

Türbenin    gelir  getiren epeyce bir vakfı vardı. Cumhuriyet dönemine kadar takip edilerek hesaplarının kontrol edildiği arşiv belgelerinde görülebilir.

Vakfa ait varlıkları şöyle:

• Bababolu çiftliği
• Bayram Şah
• Değirmenlik
• Oruç Han
• Değirmenlikte 9 taşlı eğirmen
• Kovan öşrü
• Galle (buğday) öşrü
• Kömüş alanı denen yerde bir tarla (İslam Ansiklopedisi 24)

Özetle 3 Karamanlı olarak Türk kamuoyuna duyurulur.

Anayasa’nın 56. maddesine göre; “Herkes sağlıklı ve dengeli bir çevrede yaşama hakkına sahiptir. Çevreyi geliştirmek, çevre sağlığını korumak ve çevre kirlenmesini önlemek devletin ve vatandaşların ödevidir.”

Karamanoğulları kururcu atası Nure Sofi’nin eşi ve etrafında ki mezarlara sahip çıkanların Yüce Yaratan ellerinden tutsun. Yaşamları boyu ayaklarına diken değmesin, yolları daim açık olsun.

Şerafettin GÜÇ