Karamanoğulları Beyliğinin İlk Camisinin Gözetleme Penceresi (2)

Mihrap penceresinden bakıldığında;

1- Nadire Köyü (Ardıçkaya) Kalyonu Haçlı Seferleri Yol Güzergâhı.

Zamanında İmparatoriçe Kleopatra’nın bile göz koyduğu; uğruna nice korsanların gelip geçtiği, hayatını verdiği Sarp Kilikya ormanlarının GÖZ BEBEĞİ NADİRE BÖLGESİ, bugün Ermenek ve Taşeli bölgesinde adeta bir yeryüzü cenneti edasıyla yayılıyor.

Sedir ve ardıç ağaçlarının yaşadığı bu efsane ormanlar, tüm güzelliklerini cömertçe doğaya sunuyor. Zamanında ülkeler arası hediye olarak en değerli SEDİR ağaçları bu bölgeden gönderilmiş olduğunu çevredeki antik yerleşim yerlerinden anlıyoruz. Bunlardan biri AYHATUN kilise kalıntıları.

Eski adı “NADIRE’’ olan köyün kuruluşu çok eskidir. Köye Şam ve Buhara’dan gelenlerin yerleştiği söylenmektedir. Sedir, çam ve köknar ormanları ile çevrili olan köy Ermenek’e Alaköprü üzerinden 60 kilometre Ambar boğazından 37 kilometre uzaklıktadır.

Dudağacı ve Gürmün adlı iki mahallesi varken Gürmün 1960’da Yeşilköy olarak müstakil köy olmuştur.

Dudağacı mahallesindeki 60 hane ile birlikte 1970 yılında 237 hanede 1266, göç ve nüfus planlaması nedeni ile 1990 yılı sayımlarında 1088’e düşmüştür. Çok sayıda kıl keçisi beslenir. Köyün en verimli arazisi Göksu Vadisindeki dar kıyılardır. Buralarda sebze, meyve, zeytin ve pamuk ekimi yapılır.

Köyün ilkokulu 1946 yılında açılmıştır. Köye 1987 yılında iki katli yedi derslikli okul yapılmıştır. Dudağacı mahallesine ilkokul 1971 yılında açılmıştır.

"Nadire” ismini bir rivayete göre; Fatih Sultan II. Mehmet zamanında almıştır. Fatih Sultan II nci Mehmet Karamanoğullarını Osmanlı Hanedanlığı bünyesine dâhil ettikten sonra, vezirine bölgede Karamanoğullarından kimse kalıp kalmadığını sorar. Vezir “Nadiren Sultanım” diye cevap verir. Karamanoğulları en son bu bölgede kaldığından vezir böyle cevap vermiştir. Bundan sonra köyün ismi bu şekilde anılmaya başlar. Bu rivayet bölgede yıllardır söylene gelmiştir.

Etrafı yalçın kayalıklarla ve ardıç ormanlarıyla çevrili olmasından dolayı köye “Ardıçkaya” ismi verilmiştir. Köyün bu ismi almasının diğer bir nedeni de tam tepede bir ardıç ağacı ve kaya bulunmasıdır.

Nadire Köprüsü bugün Türkiye’nin derinlik olarak 4 ncü büyük barajı olan Ermenek Baraj Gölü suları altında kalmıştır. Yerine Demir köprü yapılmıştır. 2001 yılında yapımı başlanan ve barajın dolması için beş yıl beklenilmiştir.

Toros Dağlarını delerek kendine yol bulmuş Ermenek Göksu Deresi Akdeniz’e ulaşmak için vadiler oluşturmuştur. Haçlı orduları da kutsal topraklar olan Kudüs bölgesine ulaşmak için bu vadileri izleyerek kendilerine yol bulmuşlardır.

Anadolu’muzun göller bölgesinden, en kestirme ve güvenilirli Akdeniz’e ulaşma yolu, Ermenek Göksu Deresinin oluşturduğu Nadire Kalyonu kalyonudur. Roma Bizans dönemi yaşamış bölgedir.

EİRENEPOLİS Bugünkü adıyla İrnebol – İkizçınar, DALİSANDES Muhallar, Çamlıca Köyü ve kuzeyinde Gökçeseki mevkiinde bulunan PHİLADELPHİA’nın (ismi Komagene kralı 4. Antiochos’un eşi Lorape Philadelphiadan geliyor.) gibi, zamanın Başpiskoposluk makamına bağlı bölgelerden geçmesi bu güzergahın önemini bir kat daha artırmaktadır.

İşte bu ve diğer sebeplerden dolayı buraların daima kontrol altında tutularak gözetlenmesi istenmiştir.

Devam Edecek..

Şerafettin GÜÇ

Kaynaklar

https://islamansiklopedisi.org.tr/mihrap
Zemahşerî, I, 273; Münâvî, s. 642
XI. INTERNATIONAL TURKIC CULTURE, ART and PROTECTION OF CULTURAL HERITAGE SYMPOSIUM/ART ACTIVITY “TURKEY-BELARUS RELATIONS”
Dülgerler Osman Nuri, Karamanoğulları Devri Mimarisi, Ankara 2006, s. 29-31.
Diez, E., Aslanapa, O., Koman, M.Mesut (1950). Karaman Devri Sanatı, İstanbul.
Dülgerler, O.Nuri (2006). Karamanoğulları Dönemi Mimarisi, Ankara.
Eskici, B. (2006). “Anadolu Selçuklu ve Beylikler Dönemlerinde Alçı Mihraplar”,
E. Diez v.dğr., Karaman Devri Sanatı, İstanbul 1950, s. 5-7.
Kâzım KÜÇÜKKÖROĞLU Öğr. Gör. Selçuk Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi Geleneksel Türk Sanatları Bölümü Eski Çini Onarımları Ana Sanat Dalı, Konya, TÜRKİYE.
Güç Şerafettin (2016) Şikarinin Dilinden Karamanoğulları Tarihi s, 82.
Halit Bardakçı, Bütün Yönleriyle Ermenek, Ankara 1976, s. 91-101.
Karaçağ, A. (2002). Beylikler Devri Mimarisinde Alçı Süslemeler, Doktora Tezi,
Karpuz, H. (2009). Türk Kültür Varlıkları Envanteri Karaman, Ankara.
Konyalı, İ.Hakkı (1967). Abideleri ve Kitabeleri İle Karaman Tarihi, İstanbul.
Konyalı, Karaman Tarihi, s. 704-709.
Konya 1967 İl Yıllığı, Ankara 1967, s. 184.
Sanat Tarihi Dergisi, S. XV/1.
Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
Şerare Yetkin, Anadolu’da Türk Çini Sanatının Gelişmesi, İstanbul 1986, s. 132.
Öney, G. (1976). Türk Çini Sanatı, İstanbul.
Tekindağ, Ş. (1977). “Karamanlılar”, MEB İslâm Ansiklopedisi, C.6, İstanbul.
Turgal, H.Fehmi (1937). “Câmiü’d- Düvel’e Göre Karamanlılar”, Konya, S.13, Konya.
Uzunçarşılı, İ.Hakkı (2003). Anadolu Beylikleri, Ankara.
Ünal, T. (1986). Karamanoğulları Tarihi, Konya.
Fotoğraf Şerafettin GÜÇ